Sách gì thế

“Homo Deus: Lược Sử Tương Lai” của Yuval Noah Harari đã gây tiếng vang lớn sau thành công của cuốn sách trước đó, “Sapiens: Lược Sử Loài Người”. Tuy nhiên, không phải ai cũng cảm nhận giống nhau về tác phẩm này. Một bài viết từ blog Inside Higher Ed đã đưa ra một cái nhìn vừa cá nhân vừa phê bình, cung cấp một góc nhìn thú vị về lý do tại sao “Homo Deus” có thể là một lựa chọn đọc hợp lý cho kỳ nghỉ, nhưng không hẳn là một tác phẩm mang tính khai sáng như mong đợi.

Tác giả bài viết nhận định rằng “Homo Deus” có khả năng làm người đọc cảm thấy mình thông minh hơn trong khi đọc, nhưng thực tế không giúp ta trở nên thông tuệ hơn là bao. Ý kiến này được đưa ra với sự yêu thích tương đối, và tác giả so sánh việc đọc cuốn sách như thưởng thức một tiểu thuyết trinh thám hay gián điệp đầy lôi cuốn. Đây là một loại sách dễ đọc, với lối viết mượt mà, không quá nặng nề hay đòi hỏi sự tập trung cao độ. Tưởng tượng bạn vừa nhấm nháp một ly Pina Colada vừa lật từng trang sách – một cảm giác thư giãn lý tưởng cho kỳ nghỉ nhưng không phải là bài tập thể dục trí óc nghiêm túc. Đặc biệt, Harari có xu hướng tránh đi sâu vào những vấn đề khó khăn và phức tạp như bất bình đẳng kinh tế, biến đổi khí hậu hay thất nghiệp do công nghệ.

Tuy nhiên, cuốn sách vẫn chứa đựng một số ý tưởng lớn và táo bạo. Một trong những khái niệm nổi bật mà Harari đưa ra là “các sinh vật là các thuật toán và sự sống là quá trình xử lý dữ liệu”. Từ đó, ông mở ra viễn cảnh tương lai nơi mà những thuật toán không có ý thức nhưng cực kỳ thông minh có thể hiểu chúng ta hơn cả chính bản thân chúng ta. Đây là một ý tưởng không mới mẻ nhưng được Harari diễn giải lại một cách thuyết phục, khiến người đọc không khỏi tò mò về những hệ quả tiềm tàng của công nghệ trong cuộc sống.

Dẫu vậy, bài viết cũng nhấn mạnh một điểm yếu lớn của Harari trong “Homo Deus”. Tác giả bài blog cho rằng cuốn sách không tập trung vào những vấn đề thực sự cấp bách như sự suy giảm tỷ lệ sinh, thay đổi khí hậu, hay việc đầu tư công bị cắt giảm trầm trọng. Thay vào đó, Harari quan tâm nhiều hơn đến sự liên kết giữa giới tinh hoa và các công nghệ trí tuệ nhân tạo từ những gã khổng lồ như Amazon, Google và Facebook. Điều này khiến các thông điệp trong sách dường như chỉ phản ánh một viễn cảnh giới hạn, gắn liền với một tầng lớp và góc nhìn rất hẹp.

Khi so sánh với “Sapiens”, bài viết chỉ ra rằng “Homo Deus” thiếu đi sự phong phú và đa dạng về kiến thức như người tiền nhiệm. Trong khi “Sapiens” gây ấn tượng bởi khả năng tổng hợp và diễn giải lịch sử nhân loại trên quy mô lớn, “Homo Deus” lại mang cảm giác được viết trong bốn bức tường kín, nơi Harari chỉ dựa nhiều vào công cụ tìm kiếm Google và các cơ sở dữ liệu học thuật. Điều này khiến cuốn sách giống như “blog tốt nhất thế giới dạng sách”, đây không phải một lời khen ngợi đặc biệt tích cực.

Thêm vào đó, Harari thường xuyên đi đến những kết luận cực đoan về công nghệ, và điều này bị tác giả bài blog chỉ trích. Mặc dù AI đang phát triển nhanh chóng, nó sẽ không thể loại bỏ được vai trò của chính trị hay văn hóa trong xã hội. Harari có vẻ ám ảnh với bức tranh tương lai bị chi phối gần như hoàn toàn bởi công nghệ, mà quên đi nhiều yếu tố quan trọng khác.

Dẫu mang nhiều hạn chế, bài viết kết luận rằng đối với những ai đang tìm kiếm một cuốn sách giải trí, không quá nặng nề cho kỳ nghỉ, “Homo Deus” là một lựa chọn không tồi. Cuốn sách đặc biệt phù hợp với những người yêu thích blog và quan tâm đến các ý tưởng tương lai đầy tính suy đoán của Harari. Không phải là một tác phẩm xuất sắc vượt trội, nhưng “Homo Deus” vẫn có giá trị riêng với tính chất dễ đọc và hấp dẫn theo cách của mình.

Nguồn: https://www.insidehighered.com/blogs/technology-and-learning/why-homo-deus-perfect-book-read-spring-break