Sách gì thế

“Homo Deus: Lược Sử Tương Lai” của Yuval Noah Harari là một cuốn sách đã thu hút sự chú ý của nhiều độc giả lẫn các nhà tư tưởng hàng đầu thế giới. Trong bài viết trên trang web của mình, Bill Gates đã chia sẻ những cảm nhận và suy ngẫm sâu sắc về cuốn sách này. Đây là phần tiếp nối của tác phẩm “Sapiens: Lược Sử Loài Người,” nơi Harari khám phá lịch sử hình thành và sự thống trị của loài người trên Trái Đất. Tuy nhiên, với “Homo Deus,” ông hướng sự quan tâm đến tương lai, nhìn vào những cơ hội và thách thức mà khoa học và công nghệ có thể mang lại cho nhân loại.

Bill Gates đặc biệt ấn tượng với cách Harari trình bày sự tiến bộ vượt bậc của con người trong việc giải quyết các vấn đề lớn của lịch sử, như nạn đói, dịch bệnh và chiến tranh. Harari chỉ ra rằng ngày nay, số người chết vì béo phì vượt qua số người chết vì đói, số người chết vì tuổi già nhiều hơn tử vong vì bệnh truyền nhiễm, và thậm chí số người qua đời do tự tử còn vượt trội hơn số người mất mạng trong các cuộc chiến tranh. Những điều này cho thấy nhân loại đã đạt được những bước tiến vĩ đại, đủ để chuyển sự tập trung từ những khó khăn truyền thống sang các mục tiêu táo bạo hơn, như đạt đến hạnh phúc tuyệt đối, sự bất tử, và khả năng trở thành “thần thánh” thông qua các đột phá về công nghệ và khoa học.

Tuy nhiên, Harari không chỉ vẽ ra viễn cảnh đầy hy vọng, mà còn cảnh báo về những kịch bản có thể xảy ra trong tương lai khi công nghệ tiến xa. Một trong những viễn cảnh được ông đề cập là sự xuất hiện của một nhóm tinh hoa nhỏ có thể nâng cấp bản thân thông qua công nghệ sinh học và kỹ thuật di truyền, trở thành một giống loài mới mang tên “Homo deus.” Theo Harari, điều này có thể tạo ra một thế giới mà đại đa số nhân loại trở nên thừa thãi, khi trí tuệ nhân tạo và máy móc tiếp quản hầu hết các công việc cũng như quyết định quan trọng trong xã hội. Kết quả là sức mạnh và tài sản sẽ bị tập trung vào tay một thiểu số nhỏ, làm gia tăng sự bất bình đẳng và làm xói mòn vai trò của con người trong cuộc sống hiện đại.

Dù đồng tình rằng những ý tưởng của Harari mang tính kích thích tư duy, Bill Gates không hoàn toàn chia sẻ quan điểm bi quan ấy. Ông tỏ ra lạc quan và tin rằng những kịch bản u ám mà Harari mô tả không phải là tất yếu. Gates cho rằng chúng ta có thể định hướng tương lai theo cách tích cực hơn, với điều kiện chúng ta chủ động suy xét và đưa ra các quyết định có trách nhiệm trong việc tiếp cận công nghệ và phân phối cơ hội. Đặc biệt, Gates tỏ ra không hài lòng với cách Harari kết thúc cuốn sách khi ông giới thiệu khái niệm “Chủ nghĩa Dữ liệu” (Dataism). Đây là một “tôn giáo” mới, theo đó dữ liệu và dòng chảy thông tin được coi trọng hơn cả các trải nghiệm và giá trị nhân văn. Gates phản bác rằng “Dataism” không thể đáp ứng được các nhu cầu xã hội của con người và chắc chắn không cung cấp một cách thức ý nghĩa để tổ chức đời sống hoặc tạo sự gắn bó giữa các cá nhân.

Dù có những ý kiến trái chiều, Bill Gates vẫn đánh giá cao “Homo Deus” vì những ý tưởng mạnh mẽ và khơi gợi suy nghĩ mà tác phẩm mang lại. Ông đề nghị độc giả nên đọc cuốn sách không chỉ để hiểu về viễn cảnh tương lai mà còn để phản tỉnh về hiện tại, về những điều mang lại ý nghĩa cho cuộc sống và giá trị cốt lõi của xã hội. Gates cũng chia sẻ rằng ông và vợ mình, Melinda, đã có nhiều cuộc thảo luận thú vị xoay quanh nội dung cuốn sách, đặc biệt liên quan đến các thay đổi tiềm tàng trong giá trị xã hội và cách mà chúng ta định hình những ý nghĩa cá nhân trong bối cảnh thế giới ngày càng thay đổi.

Homo Deus không chỉ là một cuốn sách về tương lai, mà còn là một lời nhắc nhở rằng tiến bộ công nghệ, dù có vẻ hứa hẹn đến đâu, luôn đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng về đạo đức, giá trị và trách nhiệm. Những câu hỏi mà Harari đặt ra có thể gây tranh cãi, nhưng cũng chính nhờ đó mà người đọc có cơ hội nhìn lại mình, nhìn lại nhân loại, và nhìn xa hơn về phương hướng mà chúng ta đang hướng tới.

Nguồn: https://www.gatesnotes.com/Homo-Deus