Sách gì thế

Art Spiegelman đã đi vào lịch sử văn chương với cuốn tiểu thuyết đồ họa *Maus*, không chỉ bởi cách thể hiện độc đáo mà còn nhờ câu chuyện sâu sắc và ý nghĩa mà nó mang lại. Đây là một tác phẩm đặc biệt, không chỉ phản ánh cuộc sống kinh hoàng của người Do Thái dưới chế độ Đức Quốc xã mà còn cho thấy hành trình cá nhân đầy xúc cảm của chính tác giả qua mối quan hệ với cha mình – nhân chứng sống sót từ thời kỳ đen tối đó.

Ý tưởng ban đầu cho *Maus* khởi nguồn từ một truyện tranh ngắn ba trang mà Spiegelman thực hiện vào năm 1972. Trong truyện này, ông sử dụng hình ảnh mèo và chuột để minh họa sự đàn áp của phát xít Đức đối với người Do Thái. Các hình tượng này mạnh mẽ và ám ảnh vì chúng xuất phát từ chính tuyên truyền của Đức Quốc xã, nơi người Do Thái bị khắc họa như những loài “côn trùng” hay “sinh vật thấp hèn”. Từ đó, Spiegelman bắt đầu cảm thấy cần phải khắc họa sâu sắc hơn câu chuyện của cha ông, người đã sống sót sau những điều không tưởng trong đại nạn Holocaust.

Quá trình sáng tác *Maus* bắt đầu từ năm 1978. Để xây dựng câu chuyện, Art Spiegelman đã thu âm nhiều buổi phỏng vấn cha mình, ông Vladek Spiegelman. Trong bốn ngày, ông ghi lại ký ức đau thương của cha về những năm tháng trong Thế chiến II. Những câu chuyện này trở thành xương sống của tiểu thuyết đồ họa, và Spiegelman không ngừng nghiên cứu thêm qua các tài liệu lịch sử và lời kể của những người sống sót khác. Cuốn sách được giới thiệu dần qua tạp chí *RAW*, nơi Spiegelman cùng vợ mình, Françoise Mouly, là những người đồng sáng lập. Từ năm 1980 đến 1991, các phần của *Maus* lần lượt được đăng, khẳng định cách tiếp cận tiên phong của tác phẩm trong dòng truyện tranh đương đại.

Cách kể chuyện trong *Maus* là một điểm đặc biệt khiến tác phẩm trở nên độc đáo. Các nhân vật không phải con người, mà là những loài động vật mang tính biểu tượng: Người Do Thái là chuột, Đức Quốc xã là mèo, và người Ba Lan là lợn. Lựa chọn này không chỉ giúp tăng tính biểu đạt của câu chuyện mà còn ám chỉ tới những định kiến và phân biệt sắc tộc mà thời kỳ phát xít đã nhấn mạnh. Đồng thời, Spiegelman cũng không ngần ngại khắc họa những vấn đề cá nhân trong mối quan hệ phức tạp giữa ông và cha mình. Tâm lý nặng nề từ Holocaust không chỉ đè nặng lên người cha, mà còn tạo nên một bóng tối khó tan biến trong thế hệ sau.

Kể từ khi xuất bản, *Maus* đã nhận được sự công nhận toàn cầu và được coi là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất trong lịch sử truyện tranh. Năm 1992, cuốn sách đã đạt được giải Pulitzer, một chiến thắng đặc biệt không chỉ cho Art Spiegelman mà còn cho toàn bộ thể loại tiểu thuyết đồ họa nói chung. Đây là lần đầu tiên một tác phẩm truyện tranh được tôn vinh ở cấp độ này. Không chỉ vậy, *Maus* còn mang về các giải thưởng danh giá khác như giải từ National Book Critics Circle và Eisner Awards. Tác phẩm đã được dịch ra hơn 30 thứ tiếng, trở thành cầu nối văn hóa để giới thiệu tầm quan trọng của thể loại truyện tranh như một hình thức văn học có chiều sâu.

Tuy nhiên, không phải mọi chuyện đều diễn ra suôn sẻ với *Maus*. Gần đây, cuốn sách đã vướng vào một cuộc tranh cãi khi bị một trường học tại Tennessee cấm giảng dạy. Quyết định này gây ra làn sóng phẫn nộ, đặc biệt là từ những người tin vào tự do ngôn luận và giá trị giáo dục của truyện tranh này. Spiegelman đã chỉ ra sự trớ trêu trong việc cấm đoán một tác phẩm chuyên nói về nguy cơ của chế độ độc tài và việc kiểm duyệt tư tưởng.

Ngoài *Maus*, Art Spiegelman còn có sự nghiệp phong phú khi là một nghệ sĩ chủ đạo tại *The New Yorker* và thực hiện nhiều dự án khác nhau, bao gồm cuốn *In the Shadow of No Towers* về sự kiện ngày 11 tháng 9. Ông luôn tin tưởng vào sức mạnh của truyện tranh, một phương tiện đặc biệt có khả năng truyền tải những câu chuyện phức tạp và gợi cảm xúc mạnh mẽ.

*Maus* không chỉ là một cuốn sách về lịch sử hay về một cuộc đời cá nhân, mà còn là một tuyên ngôn về sự bền bỉ của con người trước những thảm kịch và bất công. Qua các trang sách, Spiegelman đã mở cánh cửa để độc giả đối diện trực tiếp với những nỗi đau trong quá khứ, đồng thời nhắc nhở về tầm quan trọng của tự do và nhân quyền trong bất kỳ thời đại nào.

Nguồn https://www.npr.org/2022/02/11/1080095967/maus-author-art-spiegelman-shares-the-story-being-his-pulitzer-winning-work