“Đi Tìm Lẽ Sống” của Viktor Frankl là một tác phẩm sâu sắc và đầy xúc động, được chắp bút từ những trải nghiệm không thể tưởng tượng nổi trong suốt năm năm ông bị giam cầm trong các trại tập trung của Đức Quốc Xã. Đứng giữa ranh giới của hồi ký cá nhân và triết học tâm lý, tác phẩm không chỉ là câu chuyện về sự sống sót mà còn là một cuộc khám phá tâm lý liệu pháp mang tên “Logotherapy” – nơi ông khẳng định con người có thể tìm thấy ý nghĩa trong mọi khía cạnh cuộc sống, ngay cả trong những đau khổ vượt quá sức chịu đựng.
Với văn phong giản dị nhưng đầy chiều sâu, Viktor Frankl kể lại cách ông quan sát và phân tích tâm lý của những người tù nhân đồng cảnh ngộ. Ông nhận ra ba giai đoạn tâm lý chính mà họ trải qua: sốc khi bước chân vào trại tập trung, sự thờ ơ để bảo vệ bản thân trước nỗi đau tinh thần, và cuối cùng là cảm giác phức tạp khi được giải phóng. Khái niệm trung tâm của Frankl là ý nghĩa cuộc đời có thể được khám phá thông qua ba con đường: dấn thân vào công việc có ý nghĩa, xây dựng và gắn kết trong các mối quan hệ tình yêu thương, và thậm chí, trong cách chúng ta đối mặt và chịu đựng nỗi đau.
Điều khiến triết lý của ông trở nên đặc biệt là khái niệm “tìm kiếm ý nghĩa trong đau khổ”. Đó là tư tưởng trái ngược với logic thông thường, nhưng lại mở ra một hướng đi đầy sức mạnh: thay vì chỉ trốn tránh đau khổ, con người có thể chọn cách nhìn nhận nó như một phần của hành trình để hiểu rõ hơn về bản thân và thế giới. Frankl viết rằng “Ai có lý do để sống thì có thể chịu đựng gần như mọi cách tồn tại”. Chính thông điệp này đã giúp ông và nhiều người khác trụ vững trong hoàn cảnh địa ngục tại các trại tập trung.
Cùng với những bài học cá nhân, Frankl cũng đưa người đọc vào thế giới của Logotherapy – phương pháp trị liệu tập trung vào ý nghĩa cuộc sống. Ông giải thích các khái niệm như “khoảng trống hiện sinh”, trạng thái cảm giác cuộc đời mất đi hướng đi và mục đích, khiến con người dễ rơi vào lo âu và trầm cảm. Ông cũng nhấn mạnh “trách nhiệm tồn tại”, rằng niềm hy vọng và ý chí sống nảy sinh từ việc ý thức rõ ràng về trách nhiệm đối với cuộc sống của chính mình và những người khác.
Một trong những tư tưởng đáng suy ngẫm nhất trong cuốn sách là “khoảng cách mong đợi”, tức là khoảng trống giữa vị trí hiện tại của chúng ta và hình dung về tương lai. Frankl cho rằng việc duy trì một mục tiêu rõ ràng và cảm giác hướng về tương lai có thể bảo vệ chúng ta khỏi sự tuyệt vọng, giúp đối diện với nghịch cảnh một cách kiên cường hơn. Những lời ông nhắn nhủ – rằng “Tương lai phụ thuộc vào những gì chúng ta làm ở hiện tại” – mang tính khuyến khích mạnh mẽ, nhắc nhở ta rằng mục đích sống không chỉ định hình cuộc hành trình mà còn tiếp thêm sức mạnh trên con đường đó.
Trong phần cuối của cuốn sách, Viktor Frankl tập trung vào cách đưa các nguyên lý của Logotherapy vào cuộc sống hàng ngày, để đối mặt với căng thẳng, khủng hoảng, hay những cảm xúc tồi tệ nhất như đau buồn và tội lỗi. Frankl gọi đây là “lạc quan bi kịch” – khả năng giữ được hy vọng và ánh sáng trong tâm hồn ngay cả khi đối mặt với thực tế đau thương, cận tử hay bề dày sai lầm. Đặc biệt, ông cũng nhìn nhận ý nghĩa cuộc sống với người cao tuổi, khẳng định rằng ngay cả khi họ tiệm cận cái chết, cuộc đời vẫn có ý nghĩa nếu họ hướng về di sản để lại hoặc những điều họ sẽ truyền cảm hứng cho thế hệ sau.
Đi Tìm Lẽ Sống đã vượt qua mọi giới hạn về tuổi tác hay văn hóa, truyền tải thông điệp sâu sắc về tiềm năng phi thường của con người. Lời dạy trong cuốn sách còn gợi lên sự đồng cảm với những triết lý cổ xưa của Bhagavad-Gita, nơi Arjuna cũng được hướng dẫn cách tìm thấy ý nghĩa giữa những khó khăn tột cùng. Dù không có các nghiên cứu khoa học phức tạp đi kèm, những gì Frankl chia sẻ vẫn nhận được sự đồng thuận rộng rãi từ các nghiên cứu hiện đại về sự tương quan giữa việc tìm kiếm ý nghĩa và sức khỏe tinh thần.
Đây không phải một cuốn sách dễ đọc hay mang tính an ủi nhẹ nhàng. Đúng hơn, nó là sự thức tỉnh. Nó gợi nhắc rằng sự tự do cuối cùng của mỗi con người là khả năng chọn lựa thái độ trong bất cứ hoàn cảnh nào, bất kể khắc nghiệt đến đâu. Câu nói của Frankl rằng “Mọi thứ có thể bị lấy đi khỏi con người, trừ một điều: tự do cuối cùng – quyền chọn lựa thái độ trước hoàn cảnh sống, chọn lựa con đường của riêng mình” chính là tinh thần cốt lõi của tác phẩm.
“Đi Tìm Lẽ Sống” không chỉ thách thức chúng ta nhìn nhận lại ý nghĩa cuộc đời ở một cấp độ sâu rộng hơn, mà còn khuyến khích chúng ta sống vì điều gì đó lớn lao hơn bản thân. Đó không chỉ là một lời kể cho những ai đang tìm kiếm cảm hứng, mà là hướng dẫn chân thành cho những ai đang lặng lẽ vật lộn để đứng vững giữa nghịch cảnh. Một cuốn sách cần thiết, đáng suy ngẫm, và không thể bỏ qua.
Để lại một bình luận Hủy