Sách gì thế

Peter Zeihan, tác giả của cuốn sách Kết thúc của thế giới chỉ là sự khởi đầu, đã đưa ra một dự đoán táo bạo và đầy kịch tính về sự đảo ngược của toàn cầu hóa. Theo Zeihan, chúng ta đang tiến tới một thời kỳ đầy hỗn loạn về kinh tế và địa chính trị, nơi các quốc gia chìm vào sự cô lập, hệ thống thương mại toàn cầu tan vỡ, và thậm chí nạn đói lan rộng trên toàn thế giới. Tuy nhiên, bài đánh giá về cuốn sách trên blog Noahpinion thể hiện một góc nhìn hoài nghi và có trọng tâm. Trong khi tác giả bài đánh giá không hoàn toàn đồng tình với sự bi quan cực đoan của Zeihan, họ vẫn công nhận giá trị mà cuốn sách mang lại như một lời cảnh tỉnh đối với tương lai.

Qua nội dung được trình bày, Zeihan vẽ ra một viễn cảnh toàn cầu hóa sụp đổ nhanh chóng và thảm khốc. Ông dự đoán rằng thế giới sẽ phân rã thành các nền kinh tế khu vực biệt lập, đại dương sẽ xuất hiện nạn cướp biển và các đế chế thực dân sẽ tái sinh. Trong bối cảnh đó, sự sụp đổ của hệ thống thương mại lương thực có thể dẫn đến suy giảm dân số toàn cầu. Tuy nhiên, tác giả bài đánh giá nhận định rằng những dự đoán này có khả năng cao là sai. Họ cho rằng trong vòng ba hoặc bốn thập kỷ tới, nhân loại sẽ không rơi vào tình cảnh hỗn loạn như Zeihan dự báo, mà thay vào đó sẽ trải qua những thay đổi phức tạp và điều chỉnh khó khăn hơn là sự tan rã hoàn toàn.

Một điểm sáng của bài đánh giá là sự công nhận rằng, dù các dự đoán của Zeihan có thể bị phóng đại, chúng vẫn chứa những hạt giống của sự thật. Những biến động về dân số và sự rút lui tương đối của Mỹ khỏi vai trò lãnh đạo hệ thống toàn cầu, theo Zeihan, là những yếu tố then chốt dẫn đến khủng hoảng. Trong đó, các tác động từ quá trình già hóa và suy giảm dân số được đánh giá là không thể tránh khỏi, và đây là điểm mà Zeihan có sự đồng thuận cao nhất từ phía người đánh giá. Tuy nhiên, điểm gây tranh cãi hơn là quan điểm của Zeihan về sự sụp đổ của an ninh toàn cầu, chủ yếu do Mỹ từ bỏ vai trò “người bảo vệ” của hệ thống thương mại toàn cầu. Đáng chú ý, Zeihan từ chối giải thích rõ ràng lý do tại sao các quốc gia sẽ đồng thời đưa ra những quyết định tự hủy hoại như vậy. Điều này làm giảm đi tính thuyết phục của luận điểm mà ông đưa ra.

Tác giả bài đánh giá cũng thách thức giả định của Zeihan rằng hệ thống toàn cầu hiện đại là quá mong manh và thiếu khả năng thích nghi. Thay vì chỉ gắn với các viễn cảnh cực đoan như sự hồi sinh của đế chế thực dân hay chuỗi sản xuất siêu địa phương hóa, bài đánh giá nhấn mạnh rằng một số phần trong nền kinh tế và hệ thống toàn cầu thực sự có tính linh hoạt và khả năng vượt qua khủng hoảng. Tất nhiên, không phải tất cả các bộ phận của hệ thống đều có thể trụ vững, nhưng việc đặt câu hỏi về tính mong manh của từng yếu tố có thể dẫn tới một bức tranh toàn cảnh ít đen tối hơn mà Zeihan đã vẽ nên. Thay vì sự sụp đổ toàn diện, kết quả có thể sẽ là một loạt các điều chỉnh đầy đau đớn và phức tạp, song vẫn bảo toàn phần nào đó tính toàn vẹn của hệ thống toàn cầu.

Nhìn chung, bài đánh giá kết luận rằng cuốn sách của Zeihan sẽ hay hơn nếu được trình bày như một lời cảnh báo thay vì một dự đoán cụ thể. Sự cảnh báo về các nguy cơ từ sự suy giảm dân số và các thay đổi địa chính trị là hoàn toàn cần thiết, nhưng để gọi đó là những diễn biến không thể tránh khỏi lại là một câu chuyện khác. Có lẽ, chính yếu tố dự báo nghiêm trọng và giật gân trong cuốn sách này đã giúp nó thu hút được sự chú ý lớn hơn đến các vấn đề đầy cấp bách mà Zeihan đề cập.

Cuối cùng, sức hấp dẫn của Kết thúc của thế giới chỉ là sự khởi đầu không chỉ nằm ở những dự đoán bi quan mà còn ở khả năng kích thích suy nghĩ và cảnh tỉnh người đọc về một tương lai có thể xảy ra. Ngay cả khi không đồng ý với tất cả các luận điểm của Zeihan, tác giả bài đánh giá vẫn nhấn mạnh rằng cuốn sách là một công cụ hữu ích để hình dung những rủi ro nếu nhân loại không quản lý tốt các xu hướng hiện tại. Qua đó, Zeihan đã tạo ra một diễn ngôn quan trọng về tương lai của toàn cầu hóa, dù rằng không phải tất cả mọi góc nhìn trong đó đều đáng được coi là chắc chắn.

Nguồn: https://www.noahpinion.blog/p/book-review-the-end-of-the-world