Sách gì thế

“Thế giới không hồi kết” – Cuốn sách mở mắt về biến đổi khí hậu

Nếu có một cuốn sách có khả năng biến những khái niệm trừu tượng thành những mối quan tâm thực tế và gần gũi, thì đó chính là “Thế giới không hồi kết” (World Without End) của hai tác giả Jean-Marc Jancovici và Christophe Blain. Từng tạo nên một cơn sốt truyền miệng ở Pháp khi vượt mặt cả bộ truyện tranh huyền thoại Asterix trong danh sách các sách bán chạy nhất năm 2021, cuốn sách này giờ đây đã được dịch sang tiếng Anh, sẵn sàng tiếp cận độc giả toàn cầu.

Điểm sáng của “Thế giới không hồi kết” là cách tiếp cận thông tin của nó hoàn toàn không cứng nhắc hay giáo điều, điều thường khiến các tác phẩm về biến đổi khí hậu trở nên khó tiếp cận. Dù thông điệp chính của cuốn sách về tương lai của hành tinh khá ảm đạm – những kịch bản như nhiệt độ trung bình tăng 4 độ C có thể khiến con người khó sống sót ngoài trời trong một đời người – nhưng Jean-Marc Jancovici, với tư cách là người cung cấp thông tin khoa học, cố gắng giữ vững tinh thần hy vọng và thực tế. Thay vì cực đoan, Jancovici khuyến khích ta tận hưởng những thú vui nhỏ của cuộc sống, nhưng hãy coi đó là điều đặc biệt, không phải thói quen hàng ngày. Thưởng thức pho mát hay một chiếc burger giờ đây không còn là hành động bình thường mà chứa đựng trong đó ý thức về tác động của nó đến môi trường.

Câu chuyện bắt đầu vào năm 2018 khi Christophe Blain, một họa sĩ truyện tranh nổi tiếng ở Pháp, cảm thấy lo lắng trước những dấu hiệu rõ rệt của biến đổi khí hậu. Đối mặt với sự bức bối trong chiếc xe nhỏ đang hướng về bờ biển Bretagne, ông nhận ra mình không thể tiếp tục phớt lờ vấn đề này. Dưới sự thúc giục của anh trai, Blain quyết định gặp Jancovici, người từng phát triển một giao thức đo lường khí thải nhà kính được sử dụng rộng rãi toàn cầu từ những năm 2000. Sự hợp tác giữa nhà khoa học và họa sĩ khiến “Thế giới không hồi kết” ra đời, kết hợp những lý giải khoa học sâu sắc của Jancovici và nét vẽ gần gũi, hài hước của Blain.

Đây không phải một cuốn sách dễ đọc. Lượng thông tin mà tác phẩm này mang lại là vô cùng đồ sộ, từ kinh tế dịch vụ cho đến khái niệm “giảm thiểu tiêu thụ năng lượng”. Dù vậy, sau khi vượt qua những trang sách đầy chi tiết kỹ thuật, người đọc sẽ có cái nhìn sâu sắc và có cơ hội suy nghĩ lại về từng khía cạnh nhỏ nhất trong đời sống. “Thế giới không hồi kết” khiến bạn nhận ra rằng mọi hành động, từ việc sử dụng một chiếc bàn chải đánh răng đến việc ngắm nhìn gương trong phòng tắm, đều để lại dấu ấn trên hành tinh này.

Cụ thể, cuốn sách cho thấy sự phức tạp đáng kinh ngạc của mọi sản phẩm tưởng chừng đơn giản. Gel đánh răng, một thứ quen thuộc đến mức không ai nghĩ đến, được tạo ra từ tinh bột sản xuất ở những nhà máy tiêu tốn năng lượng khủng khiếp với nguồn nguyên liệu là hàng tấn ngô vận chuyển bằng tàu hỏa. Chưa kể đến ống nhựa đựng gel, một sản phẩm từ dầu mỏ qua nhiều công đoạn chế biến phức tạp. Ngay cả gương soi – một vật dụng tầm thường trong mắt nhiều người – cũng là kết quả của các quá trình sản xuất sử dụng đồng, bạc và nhiều nguồn năng lượng khác. Mọi khía cạnh nhỏ trong cuộc sống đời thường – dù bạn chưa bao giờ nghĩ tới – đều được hai tác giả bóc tách một cách tỉ mỉ đến kinh ngạc.

Phong cách trình bày của cuốn sách cũng mang lại một cảm giác khác biệt. Với vô số hình minh họa vui nhộn và có tính gợi nhớ cao, những khái niệm tưởng chừng khô khan và khó hiểu nay trở nên trực quan và dễ dàng ghi nhớ hơn. Trẻ em hay người lớn đều có thể bị cuốn hút bởi cách mà Christophe Blain mang lại “linh hồn” cho những vấn đề khoa học phức tạp.

Nhìn chung, “Thế giới không hồi kết” là một cuốn sách cần thiết cho mọi thư viện gia đình. Nó không chỉ mang tính giáo dục mà còn gợi mở một cách nhìn nhận mới về thế giới xung quanh – một góc nhìn mà hầu như ai cũng cần trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng trở thành vấn đề cấp bách. Trên tất cả, cuốn sách này khiến bạn nhận ra rằng, nếu muốn hành tinh tồn tại bền vững, thay đổi không phải là nhiệm vụ của một cá nhân hay nhóm người nào – nó phải đến từ tất cả chúng ta.