Sách gì thế

Peter Zeihan, một tác giả và nhà phân tích địa chính trị nổi tiếng, đã đưa ra một góc nhìn đầy táo bạo trong cuốn sách của mình, “The End of the World Is Just the Beginning: Mapping the Collapse of Globalization”. Như tiêu đề đã gợi mở, Zeihan tập trung vào việc khám phá sự chấm dứt của giai đoạn toàn cầu hóa mà thế giới đã trải qua sau Thế chiến II, đồng thời chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng và hậu quả mà điều này mang lại.

Trong cuốn sách, Zeihan khẳng định rằng thời kỳ toàn cầu hóa mà chúng ta biết đến suốt hơn bảy mươi năm qua đang đi đến hồi kết. Được xây dựng trên nền tảng là sự bảo đảm an ninh toàn cầu của Mỹ, thời đại này cho phép các quốc gia trên thế giới chuyên môn hóa và tự do thương mại. Tuy nhiên, ông lập luận rằng hệ thống này không còn khả thi khi Hoa Kỳ đang giảm dần vai trò bảo trợ toàn cầu, cùng với những thay đổi trong môi trường an ninh thế giới.

Một trong những yếu tố cốt lõi gây nên sự suy thoái của toàn cầu hóa chính là sự sụp đổ về mặt nhân khẩu học ở nhiều quốc gia. Zeihan làm rõ rằng tỷ lệ sinh giảm mạnh và dân số già hóa đang tạo ra một cuộc khủng hoảng lao động toàn cầu. Trung Quốc là một ví dụ điển hình trong phân tích của ông. Với chính sách một con kéo dài hàng thập kỷ và tốc độ công nghiệp hóa chóng mặt, quốc gia này đang đối diện với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng về lực lượng lao động. Trong vòng chưa đầy một thập kỷ tới, dân số trong độ tuổi lao động của Trung Quốc có thể không còn đủ khả năng để duy trì sản xuất và tiêu dùng, khiến nước này rơi vào trạng thái dễ bị tổn thương nghiêm trọng. Hơn nữa, nhu cầu nhập khẩu năng lượng và thực phẩm của Trung Quốc đặt quốc gia này vào thế phụ thuộc lớn vào các chuỗi cung ứng toàn cầu – một điều mà Zeihan nhận định sẽ trở nên bất khả thi trong bối cảnh toàn cầu hóa sụp đổ.

Zeihan dự đoán rằng sự suy thoái của toàn cầu hóa sẽ buộc các quốc gia phải chuyển hướng sang tự cung tự cấp, từ sản xuất hàng hóa đến đảm bảo nguồn cung về năng lượng và thực phẩm. Nhưng điều đáng lo ngại là chỉ một số ít quốc gia có đủ điều kiện để thích nghi hiệu quả với sự thay đổi này. Đa phần các nước trên thế giới sẽ phải đối mặt với khủng hoảng kinh tế và xã hội nghiêm trọng, bao gồm sự gián đoạn trong các chuỗi cung ứng, thị trường năng lượng và sản xuất lương thực. Nạn đói và bất ổn kinh tế có thể trở thành bóng đen bao trùm nhiều khu vực trên thế giới.

Sự tan rã của hệ thống toàn cầu hóa cũng mang tới những ảnh hưởng lớn về địa chính trị. Việc tranh chấp tài nguyên và lãnh thổ có khả năng gia tăng mạnh mẽ khi các quốc gia tìm cách đảm bảo nguồn lực cần thiết cho mình. Zeihan xem xét cuộc chiến ở Ukraine và thế đối đầu giữa Nga và phương Tây như một phần minh họa rõ nét cho xu hướng xung đột kéo dài hàng năm, thậm chí hàng thập kỷ, trong bối cảnh các cấu trúc toàn cầu hóa ngày càng bị phá vỡ.

Tuy nhiên, không phải mọi cánh cửa đều khép lại. Zeihan nhận định rằng thế giới sẽ chuyển đổi sang một trật tự mới, tập trung vào các mạng lưới kinh tế và an ninh cục bộ hơn. Những quốc gia có lợi thế về dân số và khả năng tự bảo vệ sẽ có cơ hội hình thành các khối liên minh mang tính chất khu vực, đảm bảo sự ổn định và phát triển trong tương lai. Ví dụ, Hoa Kỳ – với vị trí địa lý chiến lược, nguồn tài nguyên dồi dào, và mối quan hệ mật thiết với các nước trong khu vực Tây Bán cầu và Nhật Bản – có thể dẫn đầu trong việc xây dựng một mô hình mạng lưới mới.

Tóm lại, “The End of the World Is Just the Beginning” không chỉ là một cuốn sách dự báo về thời kỳ khó khăn sắp tới mà còn là một lời thức tỉnh đối với thế giới về những thách thức mang tính toàn cầu. Zeihan không chỉ vạch trần sự phụ thuộc nguy hiểm vào hệ thống toàn cầu hóa mà còn thảo luận về tương lai mà trong đó, sự tự lực và hợp tác khu vực có thể sẽ trở thành động lực chính cho sự sinh tồn. Đây là một cuốn sách đầy chiều sâu và giàu dữ liệu phân tích, mở ra một cái nhìn bi quan nhưng thực tế, đồng thời khuyến khích độc giả suy ngẫm về vai trò của mình trong một thế giới đang chuyển mình đầy khó lường.

Nguồn: https://www.resilience.org/stories/2023-02-10/the-end-of-the-world-is-just-the-beginning/