Sách gì thế

Gabriel García Márquez, bậc thầy văn chương người Colombia với tác phẩm để đời “Trăm Năm Cô Đơn”, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả khắp nơi trên thế giới. Thế nhưng, ngay cả khi ông đã rời xa thế gian, ánh sáng từ ngòi bút tài hoa vẫn tiếp tục tỏa sáng. Vào tháng 3 năm 2024, cuốn tiểu thuyết mang tên “Hẹn nhau tháng tám” (tựa gốc tiếng Tây Ban Nha: “En agosto nos vemos”) đã chính thức được phát hành sau khi lưu giữ trong bóng tối hàng thập kỷ. Đây là tác phẩm được xuất bản vào đúng dịp kỷ niệm 97 năm ngày sinh của tác giả, mang theo sự chờ đợi và cũng không ít tranh cãi từ phía gia đình lẫn người hâm mộ.

“Hẹn nhau tháng tám” vốn dĩ không khởi đầu là một cuốn tiểu thuyết hoàn chỉnh. Ban đầu, García Márquez dự định biến nó thành một tuyển tập bốn truyện ngắn và đã bắt đầu viết từ năm 1997. Trong một sự kiện tại Đại học Georgetown, ông từng đọc một phần nội dung ra mắt độc giả. Tuy nhiên, dòng chảy sáng tạo trong García Márquez không ngừng khiến ông chuyển hướng sang hoàn thiện các tác phẩm khác, điển hình là “Hồi Ức Về Những Cô Gái Điếm Buồn Của Tôi”. Đến năm 2004, ông chia sẻ rằng mình rất hài lòng với nhân vật chính của “Hẹn nhau tháng tám” nhưng cảm thấy chưa thỏa mãn với tổng thể câu chuyện, và vì thế tác phẩm này bị bỏ dở.

Bi kịch lớn nhất đến với nhà văn khi ông về già và mắc chứng mất trí nhớ. Chính bệnh tật đã khiến ông mất khả năng tập trung vào cốt truyện và không thể hoàn thành cuốn sách. Sau khi ông qua đời, bản thảo dang dở của “Hẹn nhau tháng tám” được lưu giữ tại Trung tâm Ransom, nơi lưu trữ rất nhiều tài liệu quý giá của ông. Ban đầu, gia đình ông, đặc biệt là các con trai ông, quyết định tôn trọng nguyện vọng của García Márquez bằng cách không xuất bản tác phẩm chưa hoàn thiện này. Tuy nhiên, vào năm 2022, họ quyết định đọc lại những bản thảo. Dù nhận thức rõ cha mình từng yêu cầu hủy bản thảo nếu không được hoàn thành, các con trai ông lại nhận thấy giá trị văn học đặc biệt trong tác phẩm. Họ đã chọn biên tập và phát hành cuốn sách, mặc dù thừa nhận đây là một hành động có thể xem là “phản bội” ý nguyện của người cha.

Nội dung của “Hẹn nhau tháng tám” xoay quanh nhân vật Ana Magdalena Bach, người phụ nữ sống bình yên bên người chồng suốt 27 năm. Dẫu vậy, mỗi tháng Tám, Ana đều lặng lẽ rời bỏ mối quan hệ quen thuộc để đến một hòn đảo, nơi mẹ cô được chôn cất. Ở đó, cô lại tìm thấy mình trong vòng tay của một người tình mới. Đây là cuốn tiểu thuyết đầu tiên (và cũng là duy nhất) của García Márquez mà trung tâm của câu chuyện là một nhân vật nữ chính.

Ngay từ khi công bố, “Hẹn nhau tháng tám” đã tạo nên cơn sốt trong cộng đồng yêu văn học. Hơn 250.000 bản được đặt trước tại khu vực Mỹ Latinh. Tại quê nhà Colombia, tác phẩm nhanh chóng trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất ở tuần trước ngày phát hành. Thành phố Bogotá còn chiếu sáng biểu tượng tháp Torre Colpatria để chào mừng cuốn sách ra đời. Tuy nhiên, không phải tất cả đều là sự hoan nghênh. Việc xuất bản tác phẩm trái với ý nguyện của García Márquez khiến nhiều người, đặc biệt là các nhà phê bình, lên tiếng chỉ trích gia đình ông vì cho rằng đây là một sự phản bội di sản của nhà văn.

Về mặt chất lượng văn chương, “Hẹn nhau tháng tám” nhận được những ý kiến trái chiều. Tờ New York Times đưa ra góc nhìn tiêu cực, cho rằng đây là một “lời chia tay không mấy thỏa mãn” từ García Márquez. Lucy Hughes-Hallett của The Guardian cũng bày tỏ sự thất vọng với lối viết và cấu trúc của tác phẩm. Dẫu vậy, không phải tất cả các đánh giá đều tiêu cực. Anthony Cummins, cũng từ The Guardian, lại nhìn nhận cuốn sách ở góc độ tích cực hơn, cho rằng tác giả đã mang đến một tác phẩm thực sự vượt xa sự lo lắng và bất an mà ông từng bộc lộ. Tờ El País, trong khi thừa nhận rằng “Hẹn nhau tháng tám” không đạt đến độ chín muồi như những kiệt tác trước đó, vẫn nhấn mạnh rằng tác phẩm chứa đựng những giá trị đáng quý.

Sự ra đời của “Hẹn nhau tháng tám” không chỉ là một cột mốc quan trọng với người yêu văn học mà còn gợi lên nhiều suy ngẫm về việc bảo tồn và truyền tải di sản của các nhà văn lớn. Dù cho rằng tác phẩm này chưa mang lại cảm giác trọn vẹn và thuyết phục như kỳ vọng, không ai có thể phủ nhận rằng đây là một cơ hội để độc giả toàn cầu tiến thêm bước nữa vào thế giới giàu cảm xúc mà Gabriel García Márquez để lại.