Sách gì thế

Bóng Ma Nơi Đường Ngang – Khi Người Chết Cất Lời

Takano Kazuaki, tác giả từng gây tiếng vang với tiểu thuyết Giết Chủng, đã trở lại sau mười một năm với tác phẩm mới mang tên Bóng Ma Nơi Đường Ngang. Ngay từ tựa đề, độc giả dễ liên tưởng đến một câu chuyện mang sắc màu kinh dị. Tuy nhiên, chính tác giả đã khẳng định đây không phải là một tiểu thuyết thuần túy thuộc thể loại kinh dị, mà là một “ghost story” – một câu chuyện về hồn ma với giá trị nhân văn sâu sắc.

Ý tưởng cho tác phẩm này không xuất phát từ những câu chuyện ma mị hư cấu mà từ một trải nghiệm có thật của Takano Kazuaki. Vào đầu những năm 1980, khi còn đang quay phim độc lập gần ga Shimokitazawa, ông đã chụp một bức ảnh tại một đường ngang xe lửa. Khi rửa ảnh, ông phát hiện trong tấm hình có một hình ảnh kỳ lạ – bóng dáng mờ ảo của một người, hoàn toàn không khớp với bất kỳ yếu tố nào khác trong khung cảnh. Không mang cảm giác rùng rợn như một bức ảnh ma thông thường, nhưng hình ảnh này lại là một ẩn đố không thể giải thích. Từ sự kiện đó, tác giả hình dung ra một câu hỏi: “Nếu đó thực sự là một hồn ma thì sao?” Và ý tưởng về Bóng Ma Nơi Đường Ngang dần được hình thành.

Sự cụ thể hóa câu chuyện chỉ đến khi Takano nghĩ đến thảm kịch “tai nạn Mikawashima” – một trong năm vụ tai nạn đường sắt nghiêm trọng nhất Nhật Bản thời hậu chiến, xảy ra vào năm 1962. Điều khiến vụ tai nạn này gợi lên điều gì đó đặc biệt không chỉ là số lượng thương vong lớn mà còn vì trong số hàng trăm nạn nhân, có một người đàn ông mà suốt nhiều năm vẫn không thể xác định danh tính. Giữa lòng Tokyo rộng lớn, không ai nhận ra hay biết gì về ông ta. Điều đó khiến Takano tự hỏi: nếu linh hồn của người vô danh này vẫn còn lưu luyến trần thế, liệu ông ta sẽ hiện ra ở đâu? Liệu một linh hồn đã mất đi danh tính trong cuộc sống có khao khát được ai đó nhớ đến?

Bóng Ma Nơi Đường Ngang lấy bối cảnh năm 1994 và theo chân Matsuda, một cựu phóng viên điều tra hiện làm việc cho một tạp chí phụ nữ. Sau cái chết của vợ, Matsuda sống một cuộc đời trống rỗng, cho đến khi anh nhận nhiệm vụ điều tra một hiện tượng kỳ lạ: trong những bức ảnh và đoạn phim quay tại một đường ngang, một bóng dáng mờ ảo của một người phụ nữ xuất hiện lơ lửng giữa không trung. Được một người gửi bài phản ánh về hiện tượng này, Matsuda bắt đầu theo đuổi những manh mối, lật mở bí ẩn phía sau sự xuất hiện của linh hồn này. Dù bản thân anh chưa bao giờ tin vào ma quỷ – bằng chứng là anh luôn khắc khoải mong tìm thấy vợ mình ở thế giới bên kia nhưng chưa từng gặp bà – nhưng những sự kiện càng lúc càng kỳ lạ buộc anh phải thay đổi cách nghĩ của mình.

Điều làm nên sự khác biệt của tiểu thuyết này là cách Takano xử lý yếu tố siêu nhiên. Thay vì sử dụng hồn ma như một chi tiết hù dọa thuần túy để tạo nên nỗi sợ, tác giả để linh hồn dần hiện hữu như một thực thể có lý do tồn tại, có câu chuyện chưa được kể và vết thương chưa lành. Không như nhiều tác phẩm văn học khác để ngỏ khả năng “ma có thể chỉ là một sản phẩm của tưởng tượng”, Takano thẳng thắn đưa hồn ma vào trung tâm câu chuyện, không giấu diếm, không tránh né. Sự tồn tại của linh hồn trong Bóng Ma Nơi Đường Ngang là hiển nhiên, một sự thật mà tất cả nhân vật đều dần chấp nhận.

Thời điểm câu chuyện diễn ra cũng được lựa chọn một cách đầy dụng ý. Năm 1994, khi Internet vẫn chưa phổ biến, là một giai đoạn mà con người còn phải đích thân đi tìm kiếm thông tin thay vì chỉ cần ngồi trước màn hình máy tính. Nếu bối cảnh được đặt vào thời điểm sau năm 1995, khi công nghệ số phát triển mạnh, sẽ khó tránh khỏi việc hình ảnh hồn ma bị nghi ngờ là sản phẩm của phần mềm chỉnh sửa. Tác giả muốn đảm bảo rằng câu chuyện của mình nằm trong một giai đoạn mà những bức ảnh chụp bằng phim vẫn có giá trị chân thực tuyệt đối, không thể bị phủ nhận bởi công nghệ hiện đại.

Điểm thú vị nhất của cuốn tiểu thuyết này là cách nó tái định nghĩa thể loại ghost story. Bóng Ma Nơi Đường Ngang không thuần túy là một tác phẩm kinh dị nhắm vào việc khiến độc giả sợ hãi. Nỗi sợ ở đây không đến từ những cảnh tượng rùng rợn mà từ sự nhận thức rằng đôi khi, người chết chưa thực sự biến mất. Nhưng quan trọng hơn, cuốn sách không chỉ đơn giản là một câu chuyện về ma quỷ mà là hành trình đi tìm sự thật, là mối kết nối giữa người sống và người đã khuất. Nó thúc đẩy độc giả suy nghĩ không chỉ về sự tồn tại của linh hồn mà còn về cách chúng ta đối diện với cái chết và tiếc nuối chưa được giải tỏa.

Thay vì biến Bóng Ma Nơi Đường Ngang thành một câu chuyện dựa trên sự bi lụy, tác giả chọn cách kể nhẹ nhàng hơn, không ép người đọc phải cảm động hay thương xót. Đây cũng là điểm mà Takano phản bác mạnh mẽ cách kể chuyện kiểu “câu nước mắt” mà ông cho là đang chiếm ưu thế trong nền văn hóa Nhật Bản. Với ông, những câu chuyện cố tình nhấn mạnh vào nỗi đau mất mát chỉ là một dạng “cảm động giả tạo”, một thủ thuật dễ dãi để thao túng cảm xúc khán giả. Vì vậy, thay vì ép độc giả phải khóc thương cho nhân vật, tác giả muốn mỗi người tự có những cảm xúc riêng khi tiếp cận câu chuyện.

Bóng Ma Nơi Đường Ngang không chỉ đơn thuần kể về một hồn ma mà còn là chất xúc tác khiến độc giả tự đặt câu hỏi: Nếu phải đối diện với linh hồn của một người đã khuất, chúng ta sẽ phản ứng như thế nào? Nếu một ai đó biến mất không để lại dấu vết, liệu chúng ta có thể làm gì để họ được “nhìn thấy” lần cuối? Những ám ảnh và những bí mật bị chôn giấu có thể kéo dài mãi mãi hay cần một ai đó đến để lắng nghe? Đây là những câu hỏi mà Takano mời độc giả cùng Matsuda khám phá, khiến cho mỗi trang sách đều mang theo một cảm giác bâng khuâng và khó quên.