Sách gì thế

Red Rising – Đỏ Trỗi Dậy là một trong những tiểu thuyết khoa học viễn tưởng hiếm hoi có thể khiến người đọc vừa cảm thấy quen thuộc lại vừa bất ngờ qua từng chương trang sách. Tác phẩm đầu tay của tác giả Pierce Brown dễ dàng gợi nhớ đến những siêu phẩm đình đám như Đấu trường sinh tử, nơi một người trẻ đứng lên chống lại một hệ thống xã hội bất công từ gốc rễ. Điều đặc biệt là thay vì sao chép hoàn toàn, Red Rising đã tái hiện lại chủ đề đấu tranh giai cấp trong một bối cảnh mới – sao Hỏa đã được cải tạo thành nơi sinh sống của con người, một thế giới xa xăm nhưng vẫn đầy cảm giác gần gũi và áp lực.

Nhân vật chính của câu chuyện là Darrow, một chàng trai trẻ thuộc tầng lớp Red – tầng lớp thấp nhất trong hệ thống phân chia giai cấp khắt khe dựa trên màu sắc. Reds là những người lao động cực khổ dưới lòng đất, chuyên khai thác helium để phục vụ giới thống trị Gold – tầng lớp tối cao nắm giữ quyền lực tuyệt đối. Hệ thống phân cấp này không chỉ bất công mà còn tàn nhẫn. Mỗi nhóm màu được ấn định một vai trò cụ thể, từ Pinks bị ép buộc làm việc trong các nhà thổ cho đến Violets làm nghệ nhân, Gray là quân đội và tiếp tục kéo dài đến hàng loạt sắc màu khác nhau. Đây là một thế giới phân tầng tuyệt đối và vô vọng, nơi cái gọi là “vận mệnh” đã được quyết định từ trước khi một con người ra đời.

Tuy nhiên, như mọi bản hùng ca nổi dậy, một biến cố đã buộc Darrow phải rời bỏ cuộc sống cũ, đồng thời thắp lên ngọn lửa của sự phản kháng và thay đổi trong anh. Điều khiến Darrow trở nên đặc biệt không phải chỉ là hoàn cảnh bi thương mà anh phải trải qua, mà chính là chiều sâu cảm xúc mà tác giả truyền tải vào nhân vật. Giai đoạn đầu truyện, gần 20% đầu tiên, là lúc người đọc cảm nhận rõ nhất sự đau đớn, mất mát và giằng xé trong tâm hồn Darrow. Trong suốt hành trình của mình, Darrow không phải lúc nào cũng hành động đúng đắn; có lúc anh lạnh lùng, tàn nhẫn, nhưng người đọc luôn hiểu lý do đằng sau những hành động đó – là giận dữ, là khát khao trả thù, là giấc mơ phá bỏ xiềng xích cho cả một giống dân.

Một điểm cộng đáng ghi nhận nữa là cách kể chuyện dưới góc nhìn ngôi thứ nhất – người đọc chỉ biết những gì mà Darrow biết, điều này tạo nên sự căng thẳng nhất định, bởi các nhân vật phụ khác phần lớn vẫn là ẩn số. Trong thế giới mà lừa dối, phản bội và thay đổi liên minh diễn ra như cơm bữa, việc không có toàn bộ góc nhìn của các tuyến nhân vật tạo nên sức hút đặc biệt. Những cú twist vừa đủ, không quá lộ liễu, khiến người đọc luôn trong trạng thái đề phòng và hồi hộp.

Về mặt cấu trúc, tác phẩm đi theo lối quen thuộc: nhân vật chính liên tục đối mặt với thất bại, sự sỉ nhục, bị dồn ép đến tận cùng… để rồi xoay chuyển tình thế vào những thời khắc then chốt. Tuy nhiên, tác giả đã thành công trong việc khiến mỗi thất bại hay chiến thắng đều khó đoán định trước. Có lúc, một chi tiết tưởng chừng nghiêm trọng lại hóa ra không đáng kể, trong khi một vấn đề nhỏ nhặt lại bất ngờ bùng nổ thành ngòi nổ căng thẳng. Điều này làm cho người đọc dù nắm bắt được nhịp điệu tổng thể của câu chuyện, nhưng vẫn bị lôi cuốn bởi từng tình tiết nhỏ.

Bối cảnh của truyện – Sao Hỏa trong tương lai – được xây dựng vừa đủ hấp dẫn mà không quá tham vọng. Tác giả không đặt nặng vào việc giải thích tỉ mỉ công nghệ như các thiết bị chống trọng lực, máy tính bảng hay hệ thống du hành vũ trụ, mà khéo léo để chúng hòa vào bối cảnh như một phần tất yếu của thế giới. Người đọc nhờ đó không bị rối trí bởi các thuật ngữ khoa học giả tưởng, thay vào đó hoàn toàn tập trung vào câu chuyện và các nhân vật.

Nhịp truyện cũng được quản lý tốt. Dù có một giai đoạn giữa truyện mà thời gian trôi qua trong nhiều tháng, tác giả không để phần này trở nên lê thê. Những trang ít hành động vẫn duy trì được sự chú ý nhờ vào các khoảnh khắc đối thoại căng thẳng, phát triển mối quan hệ nhân vật và gieo mầm cho các sự kiện bùng nổ về sau.

Phải thừa nhận rằng, Red Rising không tránh khỏi những mẫu hình quen thuộc của thể loại dystopian YA hiện đại. Nhưng điều đáng khen là dù đi theo công thức đã khá phổ biến, tác giả vẫn có thể kể lại câu chuyện một cách thuyết phục và đầy hấp lực. Với một tác phẩm đầu tay, việc duy trì được sự căng thẳng, sự phức tạp của tâm lý nhân vật cùng một bối cảnh rộng lớn, đậm chất chính trị và bạo lực như thế quả là một thành công không nhỏ. Cuối cùng, Red Rising là một trải nghiệm xứng đáng cho những ai yêu thích các câu chuyện về nổi dậy, về đấu tranh giành quyền sống, và về con người trong thế giới bị bóp nghẹt bởi tầng lớp và quyền lực. Truyện đầy bạo lực, đầy mưu mẹo, nhưng đồng thời cũng truyền tải được cảm xúc và nhân tính – những yếu tố tạo nên một cuộc cách mạng từ tận đáy lòng.