Sách gì thế

“Đường hẹp lên miền Bắc thẳm” là một tác phẩm không dễ tiếp cận ngay từ những trang đầu tiên, nhưng cũng chính sự thử thách ấy đã mở ra một hành trình đọc đầy chiều sâu và xứng đáng với sự kiên nhẫn của người đọc. Tôi đã dành thời gian trong những chuyến bay dài để thực sự đắm mình vào cuốn sách, và khi đặt nó xuống, tôi nhận ra rằng đây là một trải nghiệm đọc hiếm hoi — giàu chất suy tư, sâu sắc và đọng lại không kém bất kỳ cuốn tiểu thuyết kinh điển nào.

Bối cảnh chính của truyện là trong một trại tù binh thời Thế chiến II, giữa rừng già châu Á, nơi các tù binh bị ép xây dựng tuyến đường sắt nổi tiếng gian khổ và đẫm máu. Đây là một câu chuyện chiến tranh, nhưng không theo hướng bạo lực máu me theo kiểu điện ảnh Hollywood. Dù có những mô tả rùng rợn, nhưng chúng không quá sức chịu đựng, thậm chí còn nhẹ hơn một số tác phẩm điện ảnh hiện đại. Đây không phải là câu chuyện kể chỉ để gây sốc, mà là quá trình phơi bày những gì chiến tranh để lại cho nhân tính và nội tâm con người.

Tuy chiến tranh là phông nền, nhưng “Đường hẹp lên miền Bắc thẳm” lại sâu sắc hơn mức tưởng tượng. Cách kể chuyện của tác giả Richard Flanagan mang hơi hướng chiêm nghiệm, thậm chí khiến người đọc liên tưởng đến những suy tư của Viktor Frankl – người đã nói rằng trong khổ đau, con người vẫn có thể tìm ra ý nghĩa sống. Cuốn tiểu thuyết cũng có sự gợi nhắc đến các tác giả kinh điển như Shakespeare hay Kipling, giúp mở rộng chiều sâu tri thức người đọc, dù không phải ai cũng có thể hiểu toàn bộ những tầng nghĩa văn hóa được lồng ghép khi không cùng xuất thân văn hóa, ví như haiku trong văn hóa Nhật hay những ví von gắn liền với lịch sử nước Úc.

Flanagan là người Úc nhưng được đào tạo tại Oxford, điều này tạo nên phong cách viết pha trộn giữa chất châu Âu cổ điển và sự mộc mạc trong trải nghiệm của thế giới phương Nam. Lối hành văn của ông không cầu kỳ phức tạp, mà chính xác, giàu ẩn dụ, gãy gọn, và tuyệt đối không có từ nào thừa thãi. Mỗi câu viết ra đều có mục đích và giá trị của riêng nó. Tác phẩm không lan man như nhiều tiểu thuyết hiện đại khác – nơi mà đôi khi có cảm giác tác giả cố tình viết dài để đủ trang in ấn.

Các nhân vật trong truyện được xây dựng cẩn thận, vừa đủ để người đọc nắm được bản chất của họ mà không cần ghi chú lại như khi đọc những tiểu thuyết đầy nhân vật như của Dostoevsky. Một điểm đặc biệt thú vị là nhiều tù binh xuất hiện xuyên suốt câu chuyện, từ đầu đến cuối, như những sợi dây kết nối quá khứ, hiện tại và sự phát triển tính cách nhân vật.

Một trong những điều đáng khen là bức tranh nhân tính được tái hiện vừa giản đơn vừa phức tạp – đúng như bản chất thật của con người. Nhân vật chính trải qua hành trình nhận thức về chính bản thân mình, không hẳn là hoàn toàn thức tỉnh, nhưng đủ để bạn đọc cảm nhận được sự biến đổi tinh thần – dù là lúc cuối đời.

Tác phẩm hội tụ tất cả những yếu tố làm nên một tiểu thuyết hay: sự bi thương vừa đủ để gợi đồng cảm, những bước ngoặt của số phận như một biểu hiện của cuộc đời thật, sự hời hợt của cuộc sống và lòng can đảm sống sót trong hoàn cảnh cùng cực. Điều đáng quý là, ngay cả khi không ai tìm kiếm danh dự hay sự chính trực, thì những giá trị ấy vẫn âm thầm hiện diện.

Chính cách dùng ngôn ngữ, cấu trúc văn chương sáng tạo, và sự thông tuệ đến từ trải nghiệm sống khiến cuốn sách trở nên đáng đọc. Khi khép lại những trang cuối cùng, tôi hoàn toàn cảm thấy thỏa mãn – không chỉ bởi một câu chuyện được kể tốt, mà hơn thế nữa, là sự khơi gợi kích thích trí tuệ, cảm xúc và tính nhân bản sâu thẳm của người đọc. Một tác giả tuyệt vời không chỉ đơn thuần kể chuyện giỏi – mà còn có khả năng vượt qua mọi rào cản văn hóa và thời đại. Flanagan đã làm được điều đó, thành công vang dội với “Đường hẹp lên miền Bắc thẳm”. Đây thực sự là một tác phẩm xứng đáng được trân trọng, suy ngẫm và ghi nhớ.