Sách gì thế

Khi một cuốn sách được ca ngợi rầm rộ, người ta thường nghi ngờ liệu nó có thực sự xứng đáng hay chỉ là sản phẩm của chiến dịch tiếp thị thông minh. Với “Bài học môn Hóa” (Lessons in Chemistry) của Bonnie Garmus, tôi đã chọn cách chờ đợi – không đọc khi cơn sốt đang lên đến đỉnh, không muốn trao vội một đánh giá năm sao chỉ vì bị cuốn theo đám đông. Nhưng rồi, một năm sau ngày phát hành, tôi đã làm điều mà trước đó mình né tránh: tôi trao cho nó một đánh giá năm sao, hoàn toàn xứng đáng.

Elizabeth Zott – nhân vật chính của tiểu thuyết – là một biểu tượng thực thụ. Một nhà hóa học xuất chúng trong thập niên 1960, một thời kỳ gần như vắng bóng các nữ khoa học gia, Elizabeth không chỉ đối mặt với sự phân biệt giới mà còn là hiện thân của sự kiên cường, lòng chính trực và tinh thần nữ quyền mạnh mẽ. Với tôi, cô xứng đáng được xếp ngang hàng cùng những hình tượng nữ đáng nhớ như công chúa Leia, Hermione Granger hay Eleanor Oliphant. Nhưng Elizabeth không phải nhân vật được lý tưởng hóa – cô rất thật, rất người, và rất truyền cảm hứng.

Khi cuộc sống đẩy Elizabeth vào ngõ cụt – mất việc, không tiền, làm mẹ đơn thân – và cô buộc phải nhận công việc dẫn chương trình nấu ăn “Supper at Six” mà bản thân không hề mong muốn, tôi thấy mình trong đó. Chúng ta, những người mẹ, những người phụ nữ, vẫn luôn làm những gì cần làm. Không oán trách, không từ chối. Đó là một phần của sức mạnh lặng lẽ mà chỉ những ai từng trải qua mới hiểu.

Chính vì vậy, tôi đã yêu cuốn sách này ngay từ những trang đầu tiên. Không chỉ vì Elizabeth – người phụ nữ kiên cường và chân thật – mà còn vì văn phong châm biếm hài hước, đôi khi đến mức phi lý, đã mang đến tiếng cười thật sự trong khi vẫn gợi lên nhiều suy ngẫm. Và rồi còn có Six-Thirty, chú chó trung thành – một nhân vật đáng yêu mà ai đọc cũng đều dành một góc tim cho cậu.

Tôi từng lo sợ rằng sách sẽ rơi vào bẫy của việc chỉ trích đàn ông một chiều. Phần đầu truyện có vẻ khá cực đoan, khi các nhân vật nam được khắc họa bằng toàn bộ những gì tồi tệ nhất. Nhưng Garmus đã làm rất tốt việc cân bằng lại – bằng cách giới thiệu sau đó những nhân vật nam tử tế, đáng mến, và giàu lòng cảm thông. Không có cảm giác thiên kiến hay hằn học – chỉ là sự phản ánh trung thực của nhiều kiểu người trong xã hội.

“Bài học môn Hóa” là một tác phẩm xuất sắc – không phải vì nó được tung hô, mà vì nó thực sự chạm đến người đọc. Đây là một cuốn sách mà tôi sẽ ôm vào lòng nhiều lần, một cuốn sách tôi mong đàn ông cũng nên đọc – vì tôi tin rằng nó sẽ giúp họ hiểu thêm, không chỉ về phụ nữ, mà còn về chính mình.