Sách gì thế

Không thể phủ nhận rằng Alex Michaelides có tài trong việc xây dựng cú twist cuối truyện – đó là điểm sáng hiếm hoi trong “Bệnh Nhân Câm Lặng” mà nhiều người đồng ý. Tuy nhiên, đặt câu hỏi: liệu một cuốn sách có thể chỉ xoay quanh một cú twist duy nhất, trong khi phần còn lại chỉ là chuỗi dài những chương… nhồi nhét? Với nhiều độc giả khó tính, câu trả lời là: không.

Tác phẩm không chỉ dừng lại ở việc thiếu chiều sâu, mà còn mắc phải nhiều vấn đề nghiêm trọng trong cách xây dựng nhân vật và tái hiện các vấn đề tâm lý, đạo đức. Trước hết, hình ảnh phụ nữ trong truyện – bao gồm cả nhân vật chính Alicia – được khắc họa một cách hời hợt, phiến diện, thiếu sức sống đến mức khó chấp nhận. Cô, người phụ nữ được định vị là trung tâm của câu chuyện, lại bị gắn với một bản nhật ký đầy mô tả không thực tế, thiếu tính cách thật sự, khiến người đọc có cảm giác như tác giả chưa từng hiểu phụ nữ là ai.

Nói về nhật ký – trục chính của toàn bộ diễn biến – thì đây lại là một lỗ hổng lớn. Làm sao Alicia có thể cất giấu cuốn sổ ấy qua các cuộc khám xét hậu án mạng? Tại sao nó không được dùng làm bằng chứng, trong khi rõ ràng nội dung bên trong có thể thay đổi toàn bộ vụ án? Và làm sao có thể viết một cuốn nhật ký chứa nguyên văn các đoạn hội thoại chi tiết như lời thoại phim mà không ai phát hiện? Dù nhật ký đóng vai trò then chốt ở đoạn kết, thì sự phi lý trong chi tiết này vẫn khiến trải nghiệm đọc bị sứt mẻ đáng kể.

Bên cạnh đó, bối cảnh bệnh viện tâm thần The Grove lại càng gây ức chế. Một nơi điều trị tâm lý nhưng lại cấm bệnh nhân vẽ tranh vì cho rằng “đặc quyền”? Nhân viên dùng thuật ngữ “borderline” như lời miệt thị, gọi Alicia là “con đàn bà câm không giao tiếp” hay “tấm gương xấu cho bệnh nhân khác”? Có thể tác giả muốn khắc họa một nơi tăm tối, mục ruỗng, nhưng sự thiếu nhất quán trong giọng điệu khiến người đọc không rõ: đây là sự lên án xã hội hay đơn giản là vô trách nhiệm trong nghiên cứu?

Đáng lo ngại hơn, nhiều chi tiết trong sách thể hiện cái nhìn lệch lạc về tâm lý và lạm dụng. Ví dụ điển hình là phát biểu: “Không ai trở thành ấu dâm nếu không từng bị lạm dụng” – một câu kết luận thiếu cơ sở khoa học, đơn giản hóa vấn đề tâm lý phức tạp và tiếp tục củng cố định kiến sai lệch về rối loạn tình dục. Những lối dẫn “tâm lý học phổ thông” như vậy lặp lại nhiều lần trong truyện, khiến toàn bộ hệ thống lập luận trở nên hời hợt, thiếu trách nhiệm với chủ đề nhạy cảm.

Với tất cả những điều trên, rõ ràng “Bệnh Nhân Câm Lặng” là một tác phẩm có tiềm năng nhưng bị lãng phí. Nó sở hữu một twist đáng nhớ, nhưng lại được dựng trên nền tảng thiếu vững chắc: nhân vật mờ nhạt, logic lỏng lẻo, thông tin sai lệch và sự thiếu tôn trọng với các vấn đề sức khỏe tinh thần. Trong một thị trường mà người đọc ngày càng quan tâm đến sự chân thật và chiều sâu, cuốn sách này – dù nổi tiếng – lại để lại cảm giác hụt hẫng.

Michaelides rõ ràng có tố chất để viết nên những câu chuyện kịch tính. Nhưng nếu không dành thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng, đặc biệt là khi chạm đến các vấn đề tâm lý và xã hội nghiêm trọng, thì cú twist – dù hay đến đâu – cũng không thể cứu được một cuốn sách thiếu nền móng.