Trong một thế giới ngày càng bị cuốn vào vòng xoay của công nghệ số, cuốn sách Homo Numericus: Con người trong kỷ nguyên số của Daniel Cohen, xuất bản năm 2022, mang đến một cái nhìn sâu sắc và cảnh tỉnh về những thách thức và nghịch lý mà kỷ nguyên số đang đặt ra cho nhân loại. Là một tác phẩm kết hợp giữa kinh tế học, nhân học và xã hội học, cuốn sách đã mở ra một góc nhìn đa chiều về sự thay đổi mà cuộc cách mạng số hóa đem lại trong mọi khía cạnh của đời sống.
Daniel Cohen bắt đầu cuốn sách bằng cách đào sâu vào những ảo tưởng mà công nghệ số tạo ra. Theo ông, sự khác biệt vốn dĩ giữa con người và máy móc – nằm ở sự hiện diện của cả cơ thể, tâm hồn, cảm xúc cũng như trí tuệ – đang bị đe dọa bởi cách công nghệ số hoạt động. Ông cảnh báo rằng cuộc cách mạng số không chỉ đơn thuần là sự đơn giản hóa hay tối ưu hóa; nó còn có khả năng giam cầm chúng ta trong hệ thống định kiến và xu hướng tiêu cực, đồng thời mở đường cho “chủ nghĩa tư bản giám sát”. Việc thu thập dữ liệu liên tục đã biến mọi hành vi, nhu cầu và sở thích của con người thành nguồn tài nguyên để khai thác, làm chúng ta ngày càng phụ thuộc vào công nghệ.
Từ góc nhìn lịch sử, Daniel Cohen chỉ ra rằng không giống như các cuộc cách mạng công nghiệp và điện lực trước đây, cách mạng số không nhất thiết mang lại sự thăng tiến rõ rệt về mặt kỹ thuật hay xã hội. Thay vào đó, nó làm xói mòn lòng tin của tầng lớp trung lưu và lao động vào chính bản thân họ cũng như tương lai xã hội. Cuộc cách mạng số đã không chỉ làm tan rã các thiết chế của xã hội công nghiệp mà còn dẫn đến một hình thức “chủ nghĩa cá nhân tập thể” mà mạng xã hội là hiện thân điển hình. Chính tại đây, sự kết nối được quảng cáo lại làm xói mòn mối liên kết thực sự giữa người với người, tạo nên một cộng đồng ảo đầy bất ổn và dễ bị thao túng.
Tuy nhiên, sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo lại mở ra một loạt câu hỏi lớn về đạo đức và xã hội mà chúng ta cần phải đối mặt. Mặc dù AI đã đạt được những thành tựu vượt bậc, chẳng hạn như trong y học hay tư pháp, Daniel Cohen nhấn mạnh rằng những tiến bộ đó không thể chỉ được đánh giá dựa trên khía cạnh hiệu quả. Sự thâm nhập của AI vào đời sống còn có thể dẫn đến tình trạng hỗn loạn xã hội và chính trị, nơi các giá trị nhân văn có nguy cơ bị lu mờ trước áp lực của công nghệ.
Trong bức tranh toàn cảnh về Homo Numericus: Con người trong kỷ nguyên số, Daniel Cohen khắc họa một con người đầy mâu thuẫn: luôn khao khát kiểm soát nhưng lại hành xử thiếu lý trí, dễ bị cuốn vào vòng xoáy nghiện ngập do các thuật toán dựng lên và giám sát từng cử động. Công nghệ số giờ đây đã len lỏi vào mọi khía cạnh của đời sống – từ tình yêu với các ứng dụng hẹn hò như Tinder, đến công việc với làm việc từ xa, tuyển dụng qua thuật toán, hay thậm chí là cách thức tham gia chính trị thông qua các nền tảng như Twitter. Những thay đổi này không chỉ làm thay đổi cách con người hoạt động, mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến cách chúng ta nhìn nhận ý nghĩa của các mối quan hệ và giá trị xã hội.
Là một nhà kinh tế học xuất sắc và một tác giả dày dạn kinh nghiệm, Daniel Cohen không chỉ đưa ra các lập luận sắc bén mà còn dành thời gian để trăn trở và phản tư. Ông chỉ trích một xã hội “đần độn hóa và trừng phạt,” đồng thời kêu gọi xây dựng những thiết chế xã hội hòa nhập hơn, giống như mô hình đại học mà ông coi là lý tưởng nhờ tính chất “ngang hàng và thế tục.” Đối với Cohen, giải pháp không nằm ở việc từ chối công nghệ mà là tìm ra một lối đi cân bằng, nơi mà tiềm năng của cuộc cách mạng số thật sự giúp hiện thực hóa một thế giới nơi mọi tiếng nói đều được lắng nghe, nhưng không đánh mất sự thật và lý trí.
Daniel Cohen đã ra đi vào ngày 20 tháng 8 năm 2023, để lại di sản trí tuệ quý giá mà Homo Numericus: Con người trong kỷ nguyên số là một phần không thể thiếu. Cuốn sách không chỉ mang tính học thuật mà còn rất gần gũi nhờ các ví dụ hiện đại cùng liên tưởng đến các bộ phim và series như “Black Mirror.” Qua đó, ông lập luận một cách thuyết phục rằng chúng ta cần suy nghĩ nghiêm túc về cách ứng dụng công nghệ mới, cũng như những hậu quả mà nó mang lại cho xã hội. Cuốn sách khuyến khích chúng ta đặt câu hỏi: Liệu cuộc cách mạng số có dẫn lối đến một xã hội tự do, nơi mà lời hứa của nó được thực hiện, hay sẽ chỉ là nơi những mâu thuẫn và bất an tiếp tục gia tăng?
Homo Numericus: Con người trong kỷ nguyên số là một lời mời gọi mạnh mẽ đến với tất cả chúng ta để suy ngẫm về tương lai của chính mình – một tương lai mà công nghệ không chỉ là công cụ mà còn là bản chất mới của tồn tại. Tác phẩm của Daniel Cohen không chỉ giúp chúng ta hiểu về thời đại hiện tại mà còn thôi thúc ta tìm kiếm những giải pháp cho một xã hội công bằng, hòa nhập và cân bằng hơn trong kỷ nguyên số.
Nguồn: https://www.carnetsdeweekends.fr/lhomo-numericus-de-daniel-cohen/
Để lại một bình luận Hủy