James Suzman, một nhà nhân chủng học nổi tiếng, đã mang đến một góc nhìn mới mẻ và sâu sắc về khái niệm “lao động” trong cuốn sách Lịch sử việc làm – cách sử dụng thời gian của nhân loại. Cuốn sách đã được đánh giá cao bởi những phân tích mang tính lịch sử và nhân học, đồng thời thách thức những ý tưởng hiện đại về công việc, năng suất và kinh tế mà chúng ta thường coi là hiển nhiên.
Suzman bắt đầu bằng cách đưa độc giả quay ngược thời gian, khi xã hội loài người vẫn còn gắn liền với lối sống săn bắt hái lượm. Ông nêu bật sự khác biệt lớn giữa cách sống của những cộng đồng nguyên thủy, như người Ju/’hoan ở Namibia, và xã hội công nghiệp hóa ngày nay. Dựa trên những nghiên cứu chi tiết về các bộ tộc còn duy trì lối sống săn bắt hái lượm, Suzman cho thấy rằng những người Ju/’hoan có thể đáp ứng hầu hết các nhu cầu cơ bản của họ chỉ với vài giờ lao động mỗi ngày. Với họ, thời gian còn lại được dành cho nghỉ ngơi, giải trí và xây dựng mối quan hệ xã hội. Điều này hoàn toàn trái ngược với lối sống bận rộn và áp lực thường nhật trong xã hội hiện đại, nơi công việc chiếm phần lớn thời gian và năng lượng của con người.
Một trong những thông điệp trung tâm của cuốn sách là sự thay đổi cơ bản về quan niệm lao động không phải do nhu cầu tự nhiên của con người, mà chủ yếu do các yếu tố văn hóa và lịch sử. Suzman lập luận rằng trước khi có sự xuất hiện của nông nghiệp và sau đó là cuộc Cách mạng Công nghiệp, công việc không phải là một gánh nặng kéo dài suốt đời như cách chúng ta thường hình dung. Chỉ khi con người bắt đầu tích lũy của cải và chuyển sang nền kinh tế dựa trên trao đổi và sản xuất hàng hóa, công việc mới trở thành một phần không thể thiếu của sự tồn tại và định nghĩa giá trị cá nhân.
Suzman không chỉ trình bày các sự kiện lịch sử mà còn đặt ra câu hỏi sâu sắc: Liệu lối sống hiện đại, vốn phụ thuộc rất nhiều vào công việc và năng suất, có thực sự mang lại hạnh phúc và mục đích sống, hay chỉ là một di sản văn hóa mà chúng ta đã vô thức chấp nhận? Cuốn sách khuyến khích độc giả suy ngẫm về mối quan hệ giữa lao động và hạnh phúc, đồng thời gợi ý rằng có lẽ chúng ta cần nhìn lại cách mình đang “tiêu hao” thời gian và năng lượng trong cuộc sống.
Bên cạnh đó, Suzman cũng đặt ra thách thức với quan niệm rằng sự phát triển kinh tế và công nghệ luôn là dấu hiệu của tiến bộ. Ông cho rằng, dù những thành quả của Cách mạng Công nghiệp đã mang lại sự giàu có vượt bậc cho nhân loại, nó cũng đồng thời làm tăng khoảng cách bất bình đẳng và đẩy con người vào trạng thái phụ thuộc sâu sắc hơn vào lao động để duy trì cuộc sống. Thay vì tìm kiếm một ý nghĩa mới cho cuộc sống thông qua công việc, Suzman gợi ý rằng chúng ta cần suy xét việc tạo ra một hệ thống bền vững hơn, nơi con người không nhất thiết phải “làm việc nhiều hơn” để sống tốt hơn.
Sự phân tích trong cuốn sách không chỉ dừng lại ở lịch sử lao động, mà còn khai thác cả khía cạnh tâm lý và xã hội. Suzman vẽ nên bức tranh về một xã hội nơi chúng ta bị chi phối bởi định kiến rằng “lao động càng nhiều thì giá trị càng cao.” Ông đặt ra câu hỏi rằng liệu đây có thực sự là định nghĩa đúng đắn về thành công và hạnh phúc, hay chúng ta cần học hỏi từ cách sống của tổ tiên thời xa xưa, những người sống hòa hợp với môi trường và tập trung vào việc duy trì sự cân bằng thay vì chạy theo sự tích lũy của cải không ngừng.
Cuốn sách đã nhận được sự ca ngợi từ giới phê bình nhờ cách tiếp cận sáng tạo và góc nhìn sâu rộng của tác giả. Bằng lối viết dễ tiếp cận nhưng không kém phần trí tuệ, Suzman đã thuyết phục được ngay cả những độc giả hoài nghi giá trị của những quan điểm mới và bất ngờ mà ông mang đến. Lịch sử việc làm – cách sử dụng thời gian của nhân loại không chỉ là một tác phẩm nghiên cứu nhân học, mà còn là một lời mời gọi hướng đến một cuộc sống đầy ý nghĩa, bớt đi sự gò bó bởi những áp lực vô hình mà xã hội hiện đại mang lại.
Nếu bạn đang tìm kiếm một cuốn sách để suy ngẫm về cách thế giới vận hành cũng như nhìn nhận lại vai trò của lao động trong cuộc sống, cuốn sách này chắc chắn là một lựa chọn đáng đọc. Nó vừa là một hành trình kéo dài hàng ngàn năm lịch sử nhân loại, vừa là một lời nhắc nhở sâu sắc rằng chúng ta hoàn toàn có thể sống khác đi. Rốt cuộc, lao động chỉ là một phần trong câu chuyện lớn hơn của sự tồn tại con người.
Nguồn: https://breathesbooks.com/2024/04/09/review-work-a-history-of-how-we-spend-our-time/
Để lại một bình luận Hủy