Sách gì thế

Cuốn sách Thế hệ âu lo (The Anxious Generation: How the Great Rewiring of Childhood Is Causing an Epidemic of Mental Illness) của Jonathan Haidt, một nhà tâm lý học xã hội và giáo sư tại Đại học New York, có thể coi là một cuốn sách quan trọng trong việc hiểu về cuộc khủng hoảng sức khỏe tinh thần đang gia tăng mạnh mẽ ở thế hệ trẻ, đặc biệt là thế hệ Z – những người sinh từ năm 1996 trở đi. Cuốn sách này không chỉ đưa ra những con số thống kê đáng báo động mà còn phân tích sâu sắc các nguyên nhân và tác động từ sự thay đổi trong cách trẻ em lớn lên.

Haidt đặt vấn đề về cái mà ông gọi là “Great Rewiring of Childhood” (Sự tái cấu trúc lớn của tuổi thơ). Từ những năm 2010 đến 2015, sự chuyển đổi từ một tuổi thơ dựa trên những hoạt động chơi trực tiếp sang một tuổi thơ dựa trên màn hình điện thoại đã diễn ra một cách mạnh mẽ. Sự xuất hiện của smartphone và mạng xã hội không chỉ thay đổi cách thế hệ trẻ giao tiếp mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển nhận thức và xã hội của họ. Thay vì tham gia các hoạt động chơi ngoài trời, xây dựng các mối quan hệ theo cách truyền thống, trẻ em ngày nay dành phần lớn thời gian trên mạng, sống trong một thế giới ảo được kết nối liên tục nhưng lại mang tính cô lập cao.

Một trong những điểm đáng chú ý mà Haidt nhấn mạnh là tình trạng suy giảm sức khỏe tinh thần của giới trẻ không đơn thuần đến từ việc họ tự nhận thức. Các con số thực tế, như số ca nhập viện, hành vi tự làm hại bản thân, hay thậm chí là tỷ lệ tự tử, đặc biệt ở nhóm trẻ em gái, đã tăng lên đáng kể. Và điều này không chỉ giới hạn ở Hoa Kỳ mà còn được ghi nhận ở khoảng 15 quốc gia khác, cho thấy đây là một hiện tượng mang tính toàn cầu.

Haidt xác định hai yếu tố chính đang góp phần vào tình trạng khủng hoảng này. Đầu tiên là văn hóa “safetyism” – tức là một kiểu nuôi dạy con quá mức bảo bọc, luôn đặt sự an toàn lên trên hết. Điều này vô tình làm giảm cơ hội của trẻ trong việc tham gia các hoạt động tự do hay trải nghiệm những thử thách thực tế, từ đó hạn chế sự phát triển kỹ năng sống và lòng gan dạ. Thứ hai, và có lẽ là yếu tố đáng báo động nhất, chính là “tuổi thơ gắn liền với điện thoại”. Smartphone và mạng xã hội không chỉ thay thế các tương tác trực tiếp, mà còn làm trẻ em mất đi cơ hội thực hành các mối quan hệ xã hội ở mức độ thấp – một yếu tố vô cùng quan trọng cho việc hình thành kỹ năng xã hội và khả năng tự phục hồi trong cuộc sống.

Trong cuốn sách, Haidt trích dẫn cụm từ “we’re forever elsewhere” của Sherry Turkle để miêu tả về trạng thái hiện tại. Dù kết nối trực tuyến có vẻ như mang lại một thế giới không giới hạn, nhưng bản chất của nó lại đẩy con người vào cảm giác cô lập khỏi những mối quan hệ thực tế. Đặc biệt đối với trẻ em, sự thiếu tiếp xúc này làm chúng dễ bị tổn thương hơn, dễ suy yếu trong khả năng phát triển cảm xúc và xã hội.

Một điều trớ trêu được Haidt chỉ ra là dù sự an toàn vật lý của trẻ em đã được cải thiện đáng kể từ những năm 1990, song thế giới ảo lại ngày càng trở nên nguy hiểm hơn. Ở đó, các vấn đề như quấy rối, bóc lột, hay những hành vi gây tổn thương ngày một phổ biến, mà những nền tảng mạng xã hội đóng vai trò lớn trong việc khuếch đại chúng. Trẻ em không chỉ phải đối mặt với áp lực xã hội trực tuyến mà còn bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các hình ảnh, nội dung tiêu cực mà mạng xã hội lan truyền.

Nhìn chung, “The Anxious Generation” không chỉ là một lời cảnh báo về cuộc khủng hoảng sức khỏe tinh thần ở giới trẻ mà còn là một tiếng chuông kêu gọi sự thay đổi. Haidt nhấn mạnh rằng để giảm thiểu tác động tiêu cực từ smartphone và mạng xã hội, không chỉ cần điều chỉnh thói quen sử dụng thiết bị của trẻ mà cả những người lớn – bậc cha mẹ, giáo viên, và toàn xã hội – cũng cần thay đổi cách tiếp cận và xây dựng môi trường hỗ trợ phát triển lành mạnh. Cuốn sách không dừng lại ở việc chỉ ra vấn đề mà còn mở ra một cuộc đối thoại quan trọng về tương lai của thế hệ trẻ trong một thế giới đang thay đổi chóng mặt.

Nguồn: https://www.gatesnotes.com/The-Anxious-Generation