Sách gì thế

Haruki Murakami từ lâu đã là một trong những nhà văn đương đại Nhật Bản được yêu mến và bàn luận nhiều nhất. Những chủ đề xuyên suốt trong các tác phẩm của ông thường lặp đi lặp lại với cảm giác vừa quen thuộc, vừa bí ẩn, như thể độc giả đang bước vào một vùng ký ức xa xăm nhưng chưa từng thực sự chạm đến. Trong tác phẩm mới nhất – Thành phố và những bức tường bất định, Murakami một lần nữa khẳng định quan điểm rằng sự thật của câu chuyện là thứ biến hoá tùy theo ngữ cảnh, hay cụ thể hơn, là “chân lý mang tính tự sự” – điều khiến các câu chuyện có khả năng lay chuyển những định kiến cố định trong lòng người.

Từ “Gặp một cô gái 100% của tôi vào một buổi sáng đẹp trời tháng Tư” đến “Rừng Nauy”, “Phía nam biên giới, phía tây mặt trời”, “1Q84” và “Tazaki Tsukuru và những năm hành hương”, Murakami gắn bó dai dẳng với những motif quen thuộc: mối quan hệ với độ tinh khiết tuyệt đối, sự giao thoa sâu sắc giữa hai tâm hồn, khoảnh khắc mất đi người quan trọng trong đời, cảm giác mất mát không thể lấp đầy, cũng như yếu tố vô thức tập thể – những điều luôn khiến độc giả vừa bị cuốn hút, vừa trăn trở. Với tác phẩm lần này, ông đã đào sâu những ý tưởng ấy theo một cách tinh tế và trưởng thành hơn.

Tuy vậy, người đọc lâu năm cũng không khỏi cảm thấy đôi chút tiếc nuối khi Murakami lại tiếp tục kết thúc câu chuyện trong bối cảnh hai thế giới đan xen nhau – một mô típ vốn đã quen thuộc. Cảm giác “muốn được đọc tiếp”, như thể phần hấp dẫn nhất vẫn đang nằm ở phía trước, là cảm xúc thường trực sau những trang cuối. Murakami từng chia sẻ trong lời bạt rằng bất kỳ nhà văn nào cũng chỉ có một số ít motif có thể thật sự đối mặt nghiêm túc trong suốt sự nghiệp, và phần còn lại chỉ là thay đổi hình thức, bối cảnh, nhân vật hay cách diễn đạt. Nhận định ấy không sai, nhưng với một độc giả trung thành, đôi khi ta vẫn mong chờ một sự đột phá rõ ràng hơn.

Nhìn lại “Rừng Nauy”, ta thấy được cú chuyển đổi từ mối quan hệ khép kín và đầy tuyệt vọng với Naoko sang một sự kết nối thực tế hơn với Midori – như một cách để nhân vật chính quay về với thế giới thực tại. Mô hình phát triển nhân vật này dường như cũng được lặp lại trong “Thành phố và những bức tường bất định”, khi người phụ nữ điều hành quán cà phê dần trở thành người định hình hiện thực mới cho nhân vật nam chính. Mối quan hệ giữa họ hé mở một khả năng sống sót tinh thần, một lối thoát ra khỏi thế giới mộng tưởng, nhưng Murakami lại dừng câu chuyện ở nơi mà độc giả cảm thấy nó chỉ mới thực sự bắt đầu. Đây có lẽ là điểm khiến người ta cảm thấy tiếc nuối nhất – khi cái đẹp chỉ vừa hé lộ đã bị giấu đi một lần nữa.

Nét tài tình trong cách xây dựng nhân vật và bầu không khí của Murakami vẫn hiện diện rõ ràng trong từng đoạn văn. Ông biến những tình huống tưởng như đơn giản thành biểu tượng cho nội tâm phức tạp, dẫn dắt người đọc vào một trạng thái nửa tỉnh, nửa mơ. Trong thế giới đó, người ta đối mặt với sự thật sâu bên trong mình – đôi khi là nỗi đau, sự đánh mất, sự cô đơn trầm mặc – nhưng cũng có khi là tia sáng nhỏ tồn tại như lời hồi đáp mong manh cho khát khao kết nối.

Nếu từng cảm nhận được sự rung động khi Toru gọi điện thoại cho Midori ở cuối “Rừng Nauy”, thì bạn cũng sẽ hiểu vì sao phần lớn câu chuyện thực sự vẫn đang chờ đợi sau đoạn kết đó. Một mối quan hệ không hoàn hảo, giữa hai người trưởng thành – mở ra một câu chuyện khác về sự tha thứ, chữa lành và tiếp tục sống – có lẽ mới là thứ mà Haruki Murakami đang lặng lẽ gợi mở cho chúng ta. Và tuy ông chưa kể tiếp, nhưng đâu đó trong lớp sương mờ của thế giới văn học mang màu sắc siêu thực ấy, ta đã có thể nghe được tiếng vọng nhè nhẹ của phần còn lại.