Sách gì thế

Mary Roach, một tác giả nổi tiếng với phong cách viết khoa học độc đáo và dí dỏm, đã tạo nên tên tuổi nhờ các tác phẩm như Stiff (Chết chưa phải là hết) hay Bonk (Xếp hình). Trong cuốn sách mới nhất của mình, Gulp: Adventures on the Alimentary Canal (Nuốt: những chuyến phiêu lưu xuôi đường tiêu hóa), Roach tiếp tục chinh phục độc giả bằng việc đưa ra những góc nhìn hoàn toàn mới mẻ và táo bạo về một chủ đề thường bị coi là nhạy cảm: hệ tiêu hóa.

Khác với các tác phẩm về ẩm thực chú trọng vào văn hóa hay truyền thống ẩm thực, Mary Roach đã đi ngược lại khuôn mẫu thông thường khi tập trung khai thác những khía cạnh sinh học, hóa học của quá trình tiêu hóa. Tác phẩm không chỉ đơn thuần nói về thực phẩm mà còn nhấn mạnh những “đấu trường thầm lặng” trong cơ thể con người. Với giọng văn hóm hỉnh, Roach mô tả hành trình của thức ăn trong cơ thể: từ lúc nó được nghiền thành một “khối ẩm mịn” trong miệng, đi qua bao tử chứa đầy axit hydrochloric, đến khi nó trở thành một phần trong “khu vực tái chế kỳ lạ” của ruột kết. Chính cách tiếp cận đầy mỉa mai và sáng tạo này giúp Nuốt: những chuyến phiêu lưu xuôi đường tiêu hóa khác biệt hoàn toàn với những cuốn sách khoa học phổ thông khác.

Trong hành trình khám phá cơ thể, Roach dẫn dắt độc giả qua từng giai đoạn của đường tiêu hóa, khám phá các bộ phận từ thực quản, ruột, đến đại tràng. Với sự chi tiết hết sức sinh động, sách đem lại hàng loạt thông tin kỳ lạ và hấp dẫn. Chẳng hạn, bà chỉ ra rằng việc nhìn thấy món ăn ngon không thực sự khiến miệng chúng ta “chảy nước miếng”, mà đôi khi cảm giác buồn nôn lại làm điều đó. Hay sự thật rằng dạ dày của người béo phì không thực sự lớn hơn người bình thường; họ chỉ đơn giản là ăn nhiều hơn. Những chi tiết như vậy không chỉ gây tò mò mà còn khiến chúng ta phải suy ngẫm về cách hệ tiêu hóa hoạt động.

Một điểm nhấn thú vị khác trong Nuốt: những chuyến phiêu lưu xuôi đường tiêu hóa chính là sự nhấn mạnh vào sự khác biệt cá nhân trong quá trình tiêu hóa. Mary Roach lưu ý rằng cách mỗi người nhai thức ăn là độc nhất vô nhị, tựa như dấu vân tay hay cách bước đi. Có người nhai nhanh, chậm, lâu hoặc ngắn; thậm chí có những người nhai nhiều hơn ở bên phải hoặc bên trái hàm. Quan điểm này khiến độc giả không khỏi ngạc nhiên khi nhận ra rằng những thói quen tưởng chừng nhỏ bé lại mang tính cá nhân hóa cao và phản ánh cơ địa đặc thù của từng người.

Ngoài ra, Roach cũng đề cập đến khả năng đặc biệt của nước bọt – một chất lỏng cơ thể mà ít ai để ý đến. Độc giả sẽ bất ngờ khi biết rằng, tùy theo từng cá nhân, khả năng làm sạch của nước bọt cũng biến đổi. Một số nhà bảo tồn nghệ thuật thậm chí đã phát hiện rằng nước bọt là một phương pháp làm sạch tuyệt vời đối với các bức họa và vàng lá mỏng manh. Tuy nhiên, hiệu quả này không đồng nhất và phụ thuộc vào “chất lượng” nước bọt của từng người.

Đặc biệt, chương cuối của cuốn sách đem đến một chủ đề gây tranh cãi nhưng cực kỳ quan trọng: phương pháp cấy phân (fecal transplant). Đây là một liệu pháp y khoa dùng để điều trị các bệnh nhân bị vấn đề đường ruột nghiêm trọng, đặc biệt là nhiễm khuẩn Clostridium difficile. Kỹ thuật này, được tiên phong bởi bác sĩ Alexander Khoruts tại bang Minnesota, bao gồm việc đưa phân của một người khỏe mạnh vào cơ thể bệnh nhân qua đại tràng. Mặc dù phương pháp này đã chứng minh hiệu quả cao, việc thiếu lợi ích tài chính cho các công ty dược phẩm cùng với yếu tố “ghê rợn” đã khiến nó ít nhận được sự chấp thuận từ các công ty bảo hiểm tại Mỹ. Qua cách Mary Roach trình bày, một thủ thuật tưởng chừng đầy “kinh dị” lại trở nên cuốn hút và đáng chú ý.

Phong cách của Mary Roach luôn làm nổi bật sự hóm hỉnh, tò mò và khả năng biến những chủ đề khó nhằn, thậm chí kinh khủng, thành nội dung hấp dẫn khiến độc giả không thể bỏ lỡ. Nuốt: những chuyến phiêu lưu xuôi đường tiêu hóa không chỉ đơn thuần là một cuốn sách khoa học về hệ tiêu hóa, mà còn mang tới một thông điệp lớn hơn: chúng ta thường lãng quên hoặc tránh né những phần cơ thể quan trọng nhất của mình. Roach đã khéo léo kéo chúng ta tới gần hơn với những “góc khuất” trong bản thân, để hiểu rằng hệ tiêu hóa – dù bị lãng quên – thực ra lại là một phần không thể thiếu trong sự tồn tại và sức khỏe của chúng ta.

Dù nhiều người có thể cảm thấy không thoải mái khi đụng chạm đến những vấn đề về hệ tiêu hóa hay đại tràng, Mary Roach đã chứng minh rằng ngay cả những chủ đề thầm lặng nhất vẫn có thể trở nên tuyệt vời nếu được khai thác với sự hóm hỉnh và hiểu biết sâu sắc. Nuốt: những chuyến phiêu lưu xuôi đường tiêu hóa không chỉ là bản đồ chi tiết của ống tiêu hóa mà còn là lời nhắc nhở về sự kỳ diệu và phức tạp của cơ thể con người. Nếu bạn tò mò về những điều ít ai dám bàn luận, đây chắc chắn là một cuốn sách đáng đọc.

Nguồn: https://newrepublic.com/article/112639/mary-roachs-gulp-reviewed-bee-wilson