Sách gì thế

“How to Hide an Empire: A History of the Greater United States” của tác giả Daniel Immerwahr là một tác phẩm đầy ấn tượng, hé lộ cái nhìn sâu sắc về lịch sử Đế quốc Hoa Kỳ – một khía cạnh mà nhiều người thường bỏ qua khi nghĩ về quốc gia này. Cuốn sách không chỉ đơn thuần trình bày lịch sử nước Mỹ qua các mốc thời gian, mà còn đặt ra câu hỏi về cách Hoa Kỳ mô tả chính mình trước cộng đồng quốc tế và chính người dân của họ. Đây là lời kêu gọi nhìn lại lịch sử Mỹ qua lăng kính của một đế quốc mở rộng, với các lãnh thổ nằm ngoài 50 bang quen thuộc trên bản đồ.

Điểm nổi bật của tác phẩm này nằm ở phạm vi nghiên cứu và cách tiếp cận độc đáo. Immerwahr dẫn dắt người đọc từ những năm 1775 khi Hoa Kỳ bắt đầu hình thành, đến thời kỳ hiện đại, thông qua việc tập trung vào khái niệm “lãnh thổ” và sự khác biệt rõ rệt với “bang”. Theo cách tiếp cận này, tác giả không chỉ vạch trần thực tế về sự hiện diện của các vùng lãnh thổ thuộc Mỹ – như Guam, Philippines, Puerto Rico, Hawaii, Alaska và nhiều đảo Thái Bình Dương – mà còn bộc lộ những chênh lệch về sự đối xử giữa những khu vực này và đất liền. Immerwahr không chỉ kể lại lịch sử qua góc nhìn của kẻ chinh phục mà còn lắng nghe tiếng nói từ phía những con người bị đô hộ.

Một trong những điểm nhấn chính của cuốn sách là luận điểm về “đế quốc bị che giấu.” Immerwahr cho rằng Hoa Kỳ, không giống các đế quốc phương Tây khác, luôn tìm cách che giấu bản chất của mình như một quốc gia thực dân. Dù từng quản lý nhiều lãnh thổ rộng lớn, Hoa Kỳ lại ít khi công khai thừa nhận hoặc đề cao hành động “thuộc địa hóa” như Anh hay Pháp. Bằng cách giữ cho các câu chuyện về các vùng lãnh thổ trở thành những đoạn nhỏ và mờ nhạt trong dòng lịch sử, Hoa Kỳ đã tạo ra một sự hiểu lầm rộng rãi rằng nước này không phải là một đế quốc truyền thống. Điều này chính là chìa khóa để lý giải tại sao nhiều người Mỹ ngày nay gần như không biết, hoặc không quan tâm, đến sự tồn tại của những lãnh thổ như Guam hay Puerto Rico.

Immerwahr cũng nhấn mạnh rằng các vùng lãnh thổ luôn chịu sự bất bình đẳng về quyền lực và đối xử. Một ví dụ nổi bật là việc từ chối trao quyền tiểu bang cho Hawaii vì lý do chủng tộc, do đa số cư dân nơi đây không phải người da trắng. Ông cũng phân tích việc Mỹ áp đặt các tiêu chuẩn kỹ thuật và đời sống lên các lãnh thổ của mình, thông qua những chi tiết thú vị như tiêu chuẩn hóa ren vít hay biển báo giao thông, điều này phản ánh cách một đế quốc định hình các khu vực ngoại biên theo phong cách riêng của mình. Việc xây dựng các công trình trọng điểm như kênh đào Panama cũng được đề cập như một minh chứng rõ ràng cho những lợi ích chiến lược và quyền lực mà Hoa Kỳ tìm kiếm từ các vùng lãnh thổ này.

Tác phẩm cũng đưa người đọc qua những câu chuyện có sức nặng về mặt lịch sử. Immerwahr phơi bày những hành động mang tính thực dân của Mỹ qua các quân sự chiến lược, thử nghiệm y học ở Puerto Rico, các chiến dịch quân sự áp đảo tại Philippines, hay việc cưỡng chế di dời cư dân Alaska. Các câu chuyện này không chỉ làm sáng tỏ cách Mỹ nắm quyền kiểm soát, mà còn vạch ra những hậu quả lâu dài về nhân quyền, môi trường và chính trị mà các lãnh thổ này phải chịu đựng.

Một điểm đáng nói khác của cuốn sách là tầm ảnh hưởng của các hoạt động quân sự và các căn cứ của Mỹ trên toàn cầu. Immerwahr cho thấy cách các căn cứ quân sự này đã đóng vai trò định hình thế giới đương đại – từ việc ảnh hưởng đến sự phát triển của các tập đoàn lớn như Sony tại Nhật Bản, đến sự lan tỏa văn hóa, như cách âm nhạc của The Beatles chịu tác động từ các căn cứ Mỹ. Những sự kiện như tai nạn hạt nhân và ô nhiễm hóa học tại các căn cứ này cũng được nhấn mạnh, mang lại một góc nhìn toàn cầu về hệ quả từ những chính sách đế quốc.

Cách viết của Immerwahr được đánh giá cao bởi sự dễ hiểu, gần gũi nhưng không kém phần chính xác. Ông sử dụng một văn phong kể chuyện, mang đến sự sinh động cho các vấn đề lịch sử vốn khô khan. Điều này khiến cuốn sách trở nên dễ tiếp cận với cả những độc giả không chuyên sâu về lịch sử, đồng thời vẫn giữ được chiều sâu cần thiết để làm hài lòng những ai mong muốn tìm hiểu nghiêm túc về chủ đề này.

“How to Hide an Empire” là một lời kêu gọi mạnh mẽ để nhìn nhận lại lịch sử Mỹ và những ảnh hưởng toàn cầu của nó. Đây không chỉ là cuốn sách về lịch sử, mà còn là một tác phẩm với tầm nhìn rộng lớn, xâu chuỗi cách mà đế quốc Mỹ đã vận hành, che đậy và chi phối thế giới theo một cách tinh vi. Qua đó, Immerwahr khiến người đọc không thể không suy nghĩ về bản chất đích thực của quyền lực, đế quốc, và trách nhiệm trong thời kỳ hiện đại.

Nguồn Review sách Làm thế nào để che giấu một đế quốc https://kara.reviews/how-to-hide-an-empire/