Sách gì thế

Daniel Cohen, tác giả và nhà kinh tế học nổi tiếng, đã mang đến một tác phẩm đầy suy ngẫm mang tựa đề Homo Numericus: Con người trong kỷ nguyên số, một cuốn sách phân tích sâu sắc những tác động của cuộc cách mạng kỹ thuật số đối với xã hội và cuộc sống con người. Cuốn sách này không chỉ là một cái nhìn phản biện về thời đại số hóa mà còn là lời cảnh báo về sự phân rã và những rủi ro mà cộng đồng nhân loại đang phải đối mặt.

Một trong những điểm nổi bật của Homo Numericus: Con người trong kỷ nguyên số là cách Cohen chỉ ra các hậu quả tiêu cực của sự số hóa. Cuộc cách mạng kỹ thuật số, thay vì trở thành một môi trường mới để giao lưu và chia sẻ ý tưởng, lại đang thúc đẩy sự phân mảnh, mất kết nối xã hội, và những tổn hại về cả tâm lý lẫn xã hội. Sự gia tăng của cá nhân chủ nghĩa, tình trạng vô định về mặt xã hội (social anomie), và xu hướng “chủ nghĩa bản sắc” (identitarianism) đã làm nảy sinh sự căng thẳng và mâu thuẫn trong đời sống cộng đồng. Cohen đặt vấn đề rằng không phải bản thân công nghệ là nguồn gốc chính của những vấn đề này, mà chính những đứt gãy trong các mối quan hệ xã hội trước đó đã tạo môi trường cho cuộc cách mạng kỹ thuật số khuếch đại những điểm yếu này.

Trong cuốn sách, tác giả nhấn mạnh rằng sự đứt đoạn của các liên kết trong tầng lớp lao động – phần lớn do chiến lược ngoại vi hóa lao động của các công ty – chính là nguồn gốc sâu xa của vấn đề. Cộng đồng trực tuyến dường như trở thành một “bộ khuếch đại lý tưởng”, nơi những chia rẽ và bất mãn này được phóng đại lên gấp bội. Một trong những nhận định quan trọng của Cohen là việc xã hội ngày nay cần đến những thể chế mạnh mẽ để giảm thiểu tác động tiêu cực từ xã hội số hóa. Ông gợi ý rằng môi trường học thuật, với cấu trúc phân cấp tương đối yếu và quyền được đặt câu hỏi cũng như lắng nghe các câu trả lời, có thể trở thành một hình mẫu cho sự cải tiến rộng lớn hơn ở cấp độ xã hội. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của các công đoàn, luật pháp bảo vệ lao động trong nền kinh tế gig, cũng như sự tham gia của các đảng phái chính trị và giới khoa học trong việc củng cố đời sống dân chủ.

Tuy nhiên, một điểm mà cuốn sách bị đánh giá thấp chính là sự thiếu rõ ràng trong việc đưa ra các giải pháp cụ thể. Dù Cohen phân tích sâu sắc vấn đề và kêu gọi sự tôn trọng các thể chế, ông lại không trình bày một cách chi tiết và cụ thể làm thế nào để khôi phục niềm tin và sự kính trọng đối với những thể chế này trong xã hội hiện đại. Ngoài ra, cấu trúc của cuốn sách cũng là một vấn đề khiến nhiều người đọc phải cân nhắc. Lối viết của Cohen, dù giàu chứng cứ và ví dụ, nhiều lúc lại mang tính chất ấn tượng, làm cho cuốn sách giống như một tập hợp các bài tiểu luận rời rạc hơn là một luận thuyết chặt chẽ có kết cấu rõ ràng. Nhiều độc giả có thể cảm thấy phần kết của sách khá hụt hẫng và chưa đủ thỏa mãn.

Mặc dù vậy, cuốn sách vẫn có giá trị lớn đối với những ai quan tâm đến việc phân tích những sai lầm đằng sau cái mà Cohen gọi là “ảo tưởng kỹ thuật số”. Sự phê phán sắc sảo của ông về các tác động tiêu cực của xã hội số hóa là một lời nhắc nhở nghiêm túc chúng ta cần tập trung vào việc thay đổi và xây dựng một cộng đồng bền vững hơn trong thời đại công nghệ. Cuốn sách có thể không phải là một lộ trình cụ thể để giải quyết các vấn đề hiện hữu, nhưng là một cảnh báo cần thiết và một điểm khởi đầu để suy nghĩ về việc cần làm gì tiếp theo. Với tất cả những điểm mạnh và điểm yếu của nó, “Homo Numericus” vẫn là một tác phẩm đáng đọc đối với những ai quan tâm đến tương lai của xã hội trong thời đại số.

Nguồn: https://theceme.org/book_review/neil-jordan-homo-numericus-the-coming-civilization-by-daniel-cohen/?utm_source=chatgpt.com