Sách gì thế

Cuốn sách “Năng lượng tốt” của Casey Means từng khiến tôi kỳ vọng khá nhiều khi lần đầu nghe cô chia sẻ trong một tập podcast. Với lối nói chuyện rõ ràng, sắc sảo và tràn đầy năng lượng, Casey đã thuyết phục được tôi rằng cô ấy có những góc nhìn đột phá về sức khỏe, đặc biệt là cách thức dinh dưỡng ảnh hưởng đến cơ thể. Tuy nhiên, khi bước vào trải nghiệm đọc sách, thì cảm giác phấn khích ban đầu nhanh chóng bị thay thế bởi sự thất vọng.

Có thể nói, lý do chính khiến tôi thấy cuốn sách này không thực sự thỏa đáng là bởi thông điệp cốt lõi của tác phẩm dường như chỉ xoay quanh một quan điểm đơn giản – loại bỏ bánh mì và ngũ cốc ra khỏi chế độ ăn. Dù điều này có thể đi kèm với những dẫn chứng khoa học và cảnh báo về thực phẩm chế biến sẵn, thì việc quy kết hầu hết nguyên nhân của bệnh tật hiện đại cho ngũ cốc là một khẳng định khá phiến diện và có phần cực đoan.

Chúng ta không thể phủ nhận rằng thực phẩm siêu chế biến – những sản phẩm công nghiệp khó kiểm soát thành phần, chứa đầy đường, muối và chất bảo quản – là nguyên nhân góp phần lớn vào nhiều vấn đề sức khỏe trong xã hội hiện đại. Casey Means hoàn toàn có lý khi lên tiếng cảnh báo về điều này. Tuy nhiên, việc kéo theo kết luận rằng không nên tiêu thụ ngũ cốc dưới bất kỳ hình thức nào lại thiếu đi sự cân bằng. Ngũ cốc, đặc biệt dưới dạng nguyên cám và ít qua chế biến, từ lâu đã là nguồn dinh dưỡng quan trọng trong nhiều nền văn hóa. Không chỉ là một phần trong khẩu phần chính, mà trong nhiều tôn giáo và truyền thống, bánh mì còn mang ý nghĩa thiêng liêng – đến mức có người ví von, một cách rất thuyết phục, rằng nếu đến cả Chúa Jesus cũng gọi mình là “bánh mì của sự sống”, thì liệu việc bác bỏ hoàn toàn thực phẩm này có hợp lý?

Một điểm trừ khác là so với những gì Casey thể hiện trong podcast, thì cuốn sách lại thiếu chiều sâu và sức hấp dẫn tương tự. Có thể vì được biên tập quá mức kỹ lưỡng hoặc bị gò bó trong khuôn khổ của một luận điểm nhất định, nên cảm giác khi đọc khá cứng nhắc. Tác giả không đưa ra nhiều hành động cụ thể hay hướng dẫn dễ tiếp cận cho người đọc. Điều này càng thể hiện rõ khi so sánh với những đầu sách phổ thông hơn như loạt “Eat This, Not That”, nơi độc giả có thể dễ dàng áp dụng thông tin vào cuộc sống hàng ngày một cách thực tế và hiệu quả.

Tóm lại, “Năng lượng tốt” là một cuốn sách có tiềm năng nhưng lại bị giới hạn bởi chính thông điệp chủ đạo mang tính cực đoan của nó. Những ai mong đợi một cái nhìn cân bằng hơn, hoặc hướng dẫn cụ thể để xây dựng lối sống lành mạnh thì có thể sẽ thấy thất vọng. Sự đồng thuận dễ dàng với trào lưu chống lại ngũ cốc, dưới lớp vỏ của ngôn ngữ khoa học, có thể khiến người đọc cảm thấy bị khuyến khích loại bỏ đi cả một nhóm thực phẩm đã tồn tại và hỗ trợ sức khỏe con người suốt hàng ngàn năm.

Tôi tin rằng Casey Means vẫn là một nhân vật có kiến thức sâu về lĩnh vực này và có những quan điểm giá trị. Tuy nhiên, nếu cuốn sách có thêm sự cân nhắc và mở rộng hơn về nhiều khía cạnh dinh dưỡng toàn diện, thay vì chỉ nhắm vào một đối tượng “kẻ thù” cụ thể là bánh mì, thì chắc hẳn tác phẩm sẽ trở nên hữu ích và dễ tiếp nhận hơn rất nhiều đối với độc giả đại chúng. Với tôi, “Năng lượng tốt” không phải là một lựa chọn đáng để ưu tiên trên kệ sách về sức khỏe.