Sách gì thế

Kết Tinh Thầm Lặng của Ogawa Yoko là cuốn tiểu thuyết mang màu sắc dịu dàng nhưng đầy ám ảnh, khiến người đọc không thể dứt ra được dù những trang sách chất chứa nỗi buồn và sự mất mát cứ lặng lẽ ngấm vào sâu thẳm tâm hồn. Tác giả xây dựng bối cảnh một hòn đảo nơi mọi thứ dần bị xóa sổ, từng sự vật, từng ký ức bị cuốn trôi mà không để lại dấu vết – và người dân ở đó, thay vì kháng cự, lại học cách chấp nhận sự biến mất như một điều hiển nhiên.

Cuốn sách khiến độc giả như bị cuốn vào một thế giới nơi ký ức không còn là điều thiêng liêng tuyệt đối. Khi một điều gì đó bị “kết tinh thầm lặng”, người dân trên đảo sẽ hoàn toàn đánh mất khả năng ghi nhớ và cảm nhận về nó. Từ hoa, chim chóc cho đến con người, từ cảm xúc đơn sơ như nỗi nhớ đến biểu tượng văn hóa – tất cả đều có thể biến mất. Nhưng đáng sợ hơn, sự biến mất đó không đến trong sự sững sờ hay đau khổ mà đến cùng trạng thái dửng dưng, tê liệt của tập thể. Phản kháng hầu như là không có, ngoại trừ một số ít người còn giữ được ký ức, trong đó có nhân vật R – người bị săn lùng và truy đuổi bởi một thứ quyền lực vô hình nhưng tàn bạo: lực lượng mật cảnh.

Theo cảm nhận từ một độc giả, tác phẩm là sự thầm lặng len lỏi mà lột trần nỗi sợ lớn nhất của con người: mất đi chính mình. Dù sống trong một thế giới đang tan biến từng chút một, khi mọi thứ thân thuộc dần không còn, nhân vật chính – một nữ nhà văn, vẫn có thể viết tiểu thuyết, dù trí nhớ lẫn lộn và không còn lưu giữ được chính những thứ mình từng yêu quý. Điều đó đặt ra câu hỏi liệu chúng ta có giữ được bản thể khi những gì tạo nên con người ta đã lụi tắt?

Khía cạnh ấn tượng trong tác phẩm là cách Ogawa Yoko mô tả vẻ đẹp mong manh của thế giới đang phai nhạt. Những chi tiết tưởng chừng nhỏ bé như chiếc hộp bí mật của người mẹ, chiếc phà của ông lão, hay con sông hôm hoa hồng biến mất – đều mang theo sự dịu dàng, u uẩn, đẹp đến nao lòng. Có giống như một lời chào cuối cùng của những ký ức với thế giới, trước khi chúng bị thổi bay vào hư vô.

Một số độc giả cảm thấy căng thẳng với mối quan hệ giữa các nhân vật, đặc biệt là việc R dường như luôn cố bám víu lấy ký ức và buộc người khác cũng phải giữ lấy nó, ngay cả khi họ dường như đã đầu hàng thực tại. Điều đó gợi nên sự miễn cưỡng, tạo nên một cảm giác đau đáu rằng việc ghi nhớ, khi không còn ai cùng chia sẻ, liệu có phải là một hình thức giam cầm?

Tác phẩm còn đặt ra một góc nhìn khác về cơn lốc của thời gian: những điều đã từng có ý nghĩa rồi vụt tan biến không phải do hoàn cảnh biến động, mà chính bởi con người quyết định lãng quên. Một ý kiến chia sẻ rằng trong chính đời sống hiện thực của chúng ta cũng tồn tại điều đó – những gì từng phổ biến rồi mất hút vì trào lưu, vì sự tiến hóa, vì chọn lựa. Và không phải thứ gì biến mất cũng là điều xấu, như chiến tranh, phân biệt đối xử… nhưng cũng có những điều đáng giá lại chìm nghỉm, rồi chỉ còn lại sự hoang mang.

Tác phẩm chọn lối kể chuyện từ ngôi thứ nhất, đồng nghĩa với việc độc giả, cũng như nhân vật, chỉ biết những gì mắt thấy tai nghe. Điều ấy càng làm tăng thêm bầu không khí mơ hồ đầy nghi hoặc. Bí mật về những người phản kháng, về tổ chức mật cảnh, về bản chất của “sự biến mất” – tất cả đều nằm ngoài khả năng hiểu biết của nhân vật chính. Nhưng chính cái “không biết” ấy lại khiến người đọc trăn trở, bởi nó giống như sự thật trong thế giới thực – ta không bao giờ biết hết được những gì xung quanh.

Kết Tinh Thầm Lặng không phải là cuốn sách dễ đọc, không phù hợp để đọc trong những ngày lễ nhẹ nhàng như chia sẻ của một độc giả. Nhưng nó là một hành trình lặng thầm, bền bỉ trong việc đối diện với các tầng nghĩa sâu thẳm của con người – về ký ức, bản ngã và sự quên lãng. Dẫu đau thương man mác, nhưng chính sự hiện diện của những nét đẹp mỏng manh ấy khiến tác phẩm không phủ màu tuyệt vọng hoàn toàn mà như khẽ chạm đến góc khuất dịu dàng còn sót lại trong chúng ta. Một cuốn tiểu thuyết không gọi tên ai, nhưng lại gọi đúng nỗi sợ lớn nhất trong mỗi người.