Sách gì thế

“Kết Tinh Thầm Lặng” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Ogawa Yoko – một cái tên không còn xa lạ đối với độc giả yêu thích văn học Nhật Bản với phong cách lặng lẽ, tinh tế và ám ảnh. Sau một thời gian dài, nhiều bạn đọc khi quay lại với văn chương của nữ tác giả này đều mang theo cảm giác hồi hộp lẫn chờ đợi, và cuốn tiểu thuyết này quả thực không làm họ thất vọng.

Ngay từ phần cốt truyện, ta đã được dẫn dắt vào một thế giới giả tưởng nơi các sự vật, từ những loài chim, chiếc tem, viên ngọc đến cả những bộ phận cơ thể hay tiếng nói – lần lượt biến mất khỏi ký ức của con người dưới sự kiểm soát đầy mơ hồ của một thể chế thống trị. Bầu không khí mang đậm tính ẩn dụ và siêu thực ấy tạo nên một cảm giác vừa tò mò vừa bất an cho người đọc, đặc biệt khi các yếu tố như cảnh sát mật, căn phòng ẩn đều dần hiện diện, khiến không ít người lầm tưởng mình đang bước vào một tiểu thuyết mang sắc thái phản địa đàng quen thuộc. Tuy nhiên, như một độc giả đã chia sẻ rằng mình “đã nghĩ tác phẩm sẽ đơn giản là một câu chuyện chống lại quyền lực, nhưng rồi mọi thứ không hề đi theo khuôn mẫu đó” – đây chính là sự khéo léo và bất ngờ mà Ogawa Yoko đem lại.

Trong thế giới ấy, con người dường như đã học cách đồng hóa với những mất mát: họ không phản kháng, không đặt câu hỏi, chỉ lặng lẽ buông bỏ các giá trị từng một thời quen thuộc. Vậy mà giữa sự cam chịu bị dập tắt ấy, vẫn có những cá nhân cố níu giữ những gì đã bị cấm đoán – một “R氏” đầy ấm áp, người mẹ can đảm, người đánh máy với tình cảm chân thành. Họ đại diện cho ý chí phản kháng thầm lặng, cho nỗ lực lưu giữ ký ức, và hơn hết là phương thức tự khẳng định nhân cách trong một xã hội đang bào mòn bản sắc cá nhân. Có độc giả từng ví hình ảnh căn phòng bí mật là hồi tưởng đến “Nhật ký Anne Frank”, một nơi vừa an toàn vừa tuyệt vọng, cho thấy tác phẩm không chỉ là một tiểu thuyết giả tưởng mà còn mang âm hưởng của ký ức lịch sử và chính trị thực tế.

Những hình ảnh nhân văn trong truyện thường xuyên được mô tả bằng lời văn dịu dàng đến mức gần như trong suốt. Nhiều người chia sẻ cảm xúc rằng, dù bối cảnh đầy u ám, Ogawa Yoko lại khiến nỗi đau trở nên yên ả và lặng lẽ, như chính cách mà sự tuyệt vọng êm đềm nuốt chửng tất cả. Trong cái khung cảnh tiêu điều đó, sự “kết tinh” – biểu tượng cho những gì còn sót lại sau bao mất mát – vẫn hiện hữu như một hy vọng nhỏ bé. Có người đã đặt câu hỏi rằng phải chăng “kết tinh” ấy chính là biểu hiện của những gì còn lưu lại trong lòng người sau những mất mát – ký ức về R氏, tình bạn, hay thậm chí là ngọn lửa ý chí le lói trong trái tim mỗi người. Phải chăng, cuối cùng thì những điều con người quyết tâm giữ lại trong tâm trí mới là thứ không thể bị xóa bỏ?

Phần kết của truyện gây chia rẽ cảm xúc cho không ít độc giả. Có người cảm thấy nhẹ nhõm, người khác thì cho đó là một cái kết đẹp đến tàn khốc. Khi nhân vật chính cuối cùng mất đi cả tiếng nói – dấu hiệu cuối cùng của sự tồn tại – vẫn có cảm giác nào đó của sự giải thoát, của động lực vượt ra khỏi sự tê liệt đầy cam chịu. Dù hình thức thể hiện có phần trừu tượng, nhưng điều khiến tất cả rung động chính là tính biểu tượng và sự chân thành trong cách tác giả khám phá chủ đề mất mát và ký ức. Tác phẩm từ đó không còn chỉ là câu chuyện giả tưởng buồn bã mà đã vươn lên thành bản nhạc nhẹ nhàng về sự bền bỉ của tinh thần con người, về niềm tin rằng trong mỗi mất mát đều có một phần ký ức được kết tinh – thầm lặng nhưng không kém phần mạnh mẽ.

“Kết Tinh Thầm Lặng” không dễ đọc, và càng không dễ quên. Những ai đã chạm đến tầng sâu nội dung của cuốn sách đều để lại sự cảm phục dành cho Ogawa Yoko về cách bà viết nên một câu chuyện tưởng chừng tĩnh lặng nhưng lại lay động đến tận cùng. Bởi cuối cùng, có lẽ ai trong chúng ta cũng đang sống trong một thế giới nơi những điều quan trọng dần bị lãng quên, và việc chúng ta lưu giữ điều gì, nhớ về điều gì… chính là điều định hình nhân tính của mỗi người.