Sách gì thế

Pachinko của Min Jin Lee là một trong những tiểu thuyết được ca ngợi rất nhiều trong những năm gần đây, không chỉ vì quy mô hoành tráng trải dài qua nhiều thế hệ, mà còn vì cách nó khắc họa bức tranh lịch sử đầy phức tạp giữa Hàn Quốc và Nhật Bản trong thế kỷ 20. Với gần 500 trang sách, đây là một tác phẩm đồ sộ, và quả thực, nếu xét về mặt nghiên cứu lịch sử, cách xây dựng bối cảnh và sự chân thực trong chi tiết, thì Pachinko đã thực hiện rất tốt nhiệm vụ đó. Độc giả sẽ học được rất nhiều điều về sự phân biệt đối xử, sự đấu tranh sinh tồn và những ảnh hưởng chính trị – xã hội mà người Hàn Quốc nhập cư tại Nhật phải đối mặt trong thời kỳ này. Đây là một trong những tiểu thuyết có tính giáo dục cao hiếm hoi mà tôi từng đọc trong thời gian gần đây.

Sức mạnh lớn nhất của cuốn sách đến từ cách mà Min Jin Lee sử dụng các sự kiện lịch sử để đẩy câu chuyện về phía trước. Điều này khiến việc theo dõi sự phát triển và thay đổi trong cuộc sống của từng nhân vật trở nên chân thực và hợp lý. Người đọc có thể cảm nhận được dòng chảy của thời gian và những biến cố xã hội tác động mạnh mẽ đến từng con người nhỏ bé trong câu chuyện. Cách bà chuyển dịch từ thế hệ này sang thế hệ khác, từ hoàn cảnh này sang hoàn cảnh khác có thể khiến người đọc đi từ ngạc nhiên đến thán phục vì sự đầu tư kỹ lưỡng và sự thấu hiểu về lịch sử mà tác giả thể hiện.

Tuy nhiên, chính đặc điểm đó lại là thứ khiến tôi cảm thấy hụt hẫng và thiếu kết nối trong quá trình đọc. Khi có quá nhiều tuyến nhân vật và các bước nhảy thời gian liên tục trong một khối lượng nội dung lớn, tôi gần như không thể gắn bó sâu sắc với bất kỳ nhân vật nào. Dù khởi đầu khá ổn và bắt đầu trở nên hấp dẫn hơn từ khoảng trang 80 trở đi, nhưng càng về sau, nhịp độ bị ngắt quãng bởi việc thay đổi góc nhìn và thời gian quá thường xuyên. Điều này khiến tôi hoài nghi tại sao nhân vật này lại được chú trọng tại thời điểm đó, trong khi những nhân vật trước thì lại bị lãng quên không dấu vết. Cảm giác như vừa mới hiểu và quan tâm đến một ai đó thì ngay lập tức bị đẩy sang một câu chuyện khác mà không có nhiều lý do thuyết phục. Một so sánh dễ hiểu là với tiểu thuyết Homegoing của Yaa Gyasi, cũng là một tác phẩm đa thế hệ nhưng cốt truyện được quản lý chặt chẽ hơn, giúp người đọc dễ dàng theo dõi được dòng chảy liên tục của lịch sử và các nhân vật trong từng chương. Pachinko thì ngược lại, đôi khi việc chuyển đổi khiến tôi cảm thấy lạc lối.

Một điểm nữa khiến trải nghiệm đọc trở nên thiếu trọn vẹn là cách tác giả xử lý các cao trào hoặc biến cố lớn của nhân vật. Chẳng hạn như, đôi khi một chương kết thúc bất ngờ chỉ với một dòng ngắn gọn kiểu như: “Rồi anh ta chết.” Và ngay sau đó lại nhảy đến vài năm sau, nơi một người khác đang kể tiếp, vài sự kiện được gợi nhắc một cách hờ hững, những nhân vật cũ không quay lại nữa, và người đọc cũng chẳng được giải thích lý do đoạn kết ngắn ngủi ấy là gì. Việc này làm tôi có cảm giác như đang xem một loạt những cắt ghép phim không liền lạc, và những biến cố như mang thai, tử vong hay trốn nhà mất hút giống như được rải khắp để tạo kịch tính chứ không được phát triển đầy đủ, khiến mọi thứ trở nên hời hợt và thiếu cảm xúc.

Về mặt văn phong, cuốn sách chọn lối kể chuyện ở ngôi thứ ba, mang tính khách quan và khá trung tính. Điều này là hợp lý cho kiểu tiểu thuyết lịch sử kéo dài qua nhiều thế hệ, nhưng đồng thời cũng khiến cảm xúc người đọc khó được khơi gợi mạnh mẽ. Văn phong đơn giản, dễ hiểu nhưng không tạo được cảm giác mới mẻ hay hấp dẫn đặc biệt đến mức khiến người ta háo hức mở sách mỗi ngày. Khi trong tay tôi không có một câu chuyện lôi cuốn hoặc những nhân vật thật sự chạm đến cảm xúc, điều tôi muốn ít nhất là một giọng văn cuốn hút, nhưng đáng tiếc là điều đó không xảy ra.

Có lẽ Pachinko đã được dành quá nhiều lời khen ngợi khiến tôi kỳ vọng cao hơn mức cần thiết, và bởi vậy cảm xúc sau khi đọc xong lại nghiêng nhiều hơn về sự thất vọng. Dù tôi tôn trọng công sức nghiên cứu và cách Min Jin Lee tái hiện lịch sử, tôi không thể nói rằng mình đã yêu thích cuốn sách này. Dẫu vậy, tôi hiểu vì sao nhiều người vẫn đánh giá cao nó. Nếu bạn không quá bận tâm đến việc chuyển tuyến nhân vật dày đặc hay cấu trúc cắt lớp của một câu chuyện, thì đây có thể là một lựa chọn tốt dành cho bạn. Pachinko là một tác phẩm có tầm vóc, có chiều sâu, nhưng với tôi, sợi chỉ dẫn dắt giữa các nhân vật và câu chuyện lại lỏng lẻo đến mức khiến tất cả chỉ như một tấm thảm rối rắm dần bung ra khi đi đến cuối cùng.