Sách gì thế

Khi nhắc đến thể loại trinh thám, người ta thường nghĩ đến những vụ án ly kỳ, những màn phá án đầy trí tuệ và cuối cùng là một kết thúc hợp lý, làm hài lòng người đọc. Tuy nhiên, Thám tử thứ 8 của Alex Pavesi lại là một làn gió hoàn toàn mới. Đây không chỉ là một tác phẩm trinh thám đơn thuần mà còn là một cuộc khảo sát sâu sắc về chính thể loại này, được kể thông qua cấu trúc truyện lồng trong truyện một cách đầy sáng tạo.

Tác giả Alex Pavesi, vốn xuất thân là một nhà toán học, đã vận dụng lối tư duy logic của mình để tạo nên một cuốn tiểu thuyết phá cách, vừa có tính hình thức lý luận, vừa là hư cấu lôi cuốn. Cốt truyện chính xoay quanh nhân vật Grant McAllister, một tác giả ẩn dật từng là nhà toán học, hiện sống cô độc trên một hòn đảo. Một ngày nọ, ông được cô biên tập viên trẻ Julia Hart tìm đến, mang theo bản thảo cũ mang tên “Những vụ án mạng trắng” (The White Murders). Đây là tuyển tập gồm bảy truyện ngắn trinh thám mà chính McAllister từng viết từ nhiều năm trước.

Mỗi truyện trong “The White Murders” không chỉ đơn thuần là một câu chuyện phá án mà còn như một ví dụ minh họa cho lý thuyết mà McAllister từng phát triển trong một công trình nghiên cứu có tên “Các hoán vị của tiểu thuyết trinh thám”. Theo đó, ông xem xét các biến thể khác nhau trong cách các yếu tố cơ bản của dòng truyện trinh thám – như nạn nhân, hung thủ, nghi phạm và thám tử – được bố trí và tương tác với nhau. Mỗi truyện ngắn là một biến thể cụ thể cho giả thuyết của ông, và cũng là một câu chuyện độc lập đầy hấp dẫn.

Điều khiến Thám tử thứ 8 trở nên đặc biệt hơn chính là cách Alex Pavesi lồng ghép câu chuyện chính – hành trình tìm hiểu và biên tập lại bản thảo của Julia Hart – với các truyện ngắn trong “The White Murders”. Khi Julia trò chuyện với McAllister sau mỗi truyện ngắn, dần lộ ra những điểm bất thường, những mâu thuẫn nhỏ ẩn trong từng câu chuyện. Nhờ vậy, cô bắt đầu nghi ngờ rằng mọi chuyện không đơn giản chỉ dừng lại ở lý thuyết sáng tác văn học hay sự giải trí đơn thuần. Dần dà, chính cuộc đối thoại giữa hai nhân vật lại trở thành một câu chuyện trinh thám thực sự – câu chuyện thứ tám – vừa là phần kết, vừa là nút gỡ cho toàn bộ tác phẩm.

Có thể nói đây là một cuốn sách vô cùng độc đáo, hiếm thấy trong làng văn học trinh thám hiện đại. Không chỉ đơn thuần phục vụ độc giả bằng những tình tiết thú vị, Alex Pavesi dường như muốn người đọc cùng tham gia vào quá trình phân tích thể loại, đặt ra câu hỏi về cách các truyện trinh thám được xây dựng và vận hành. Bằng cách phá vỡ các khuôn mẫu quen thuộc, kết hợp phong cách kể chuyện nhiều tầng lớp, ông đã thành công trong việc tạo ra một tác phẩm vừa mang tính thử nghiệm, vừa đầy giải trí.

Cảm giác khi đọc Thám tử thứ 8 là một trải nghiệm đầy trí tuệ nhưng cũng rất lôi cuốn. Việc một cuốn sách được xây dựng như một luận án triết lý về trinh thám, nhưng vẫn giữ được sự mạch lạc và năng lượng của một cuốn tiểu thuyết hấp dẫn, là một điều mà hiếm tác phẩm nào làm được. Những ai yêu thích trinh thám sẽ tìm thấy sự quen thuộc trong những mô típ điều tra, trong khi những độc giả thích sự phá cách sẽ bị thu hút bởi cấu trúc phức tạp nhưng hợp lý mà Pavesi xây dựng.

Chính bởi vậy, Thám tử thứ 8 đã để lại cho tôi ấn tượng sâu sắc. Đây là một tác phẩm sáng tạo, thông minh và đầy cuốn hút, đưa người đọc đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác trong cả bảy truyện ngắn và cả câu chuyện lớn bao trùm phía sau. Cuối cùng, tác phẩm không chỉ làm tròn vai một cuốn tiểu thuyết trinh thám, mà còn trở thành một minh chứng rõ ràng cho sức sáng tạo không giới hạn của văn học thể loại. Với tôi, cuốn sách này xứng đáng nhận được 5 sao một cách trọn vẹn.