Sách gì thế

Cuốn sách “Tử Thi Kể Chuyện” của Ueno Masahiko là một tập hợp những bài viết phi hư cấu, ghi lại trải nghiệm của tác giả khi còn làm việc tại Viện Pháp Y Tokyo. Dưới ngòi bút điềm đạm nhưng sâu sắc, ông không chỉ kể lại những vụ án từng tham gia mà còn phơi bày phần nào tâm hồn của một người đã sống cùng cái chết suốt hàng chục năm. Dù được xuất bản từ những năm cuối thập niên 80, tác phẩm vẫn có sức nặng không chỉ nhờ nội dung mà còn bởi nhân sinh quan thấm đẫm từng câu chữ.

Có lẽ không phải ai cũng dễ dàng đồng cảm với một quyển sách viết về cái chết, nhưng “Tử Thi Kể Chuyện” không hề mang màu sắc rùng rợn hay bi kịch hóa. Thay vào đó, nó như một bản ghi chép chân thực, nơi từng vụ án, từng xác chết đều được nhìn bằng con mắt của một con người – một bác sĩ pháp y không chỉ làm việc với xác mà còn đặt mình giữa ranh giới mong manh giữa sinh và tử. Độc giả từng bỏ dở tác phẩm vì thấy nó mang màu sắc nhập môn, chưa đủ chiều sâu, nhưng khi đọc lại, họ lại thấy được sự dịu dàng và bi thương len lỏi trong từng câu chuyện ngắn. Mỗi chương khép lại bằng một câu cảm thán ngắn gọn, như lời thì thầm từ người đã khuất, vừa đủ để người đọc thấy nghèn nghẹn trong lòng.

Một trong những điểm đáng chú ý là cách tác giả không ngần ngại thể hiện chính kiến cá nhân. Có những chỗ khiến người đọc cảm thấy ông khá xa cách với những người yếu thế – một nét đặc trưng thường thấy ở những người đã ở vị trí “trên” quá lâu. Nhưng chính sự chân thật ấy lại tạo nên sự đặc biệt cho quyển sách: không tô hồng, không giả vờ đồng cảm, chỉ đơn thuần là lời tự sự từ góc nhìn một con người làm việc với sự thật lạnh lẽo. Những chương đầu đọc khá mượt mà, dễ tiếp cận, nhưng về sau, một số người đọc cảm nhận như đang bị nhồi nhét thông tin, phần nào làm giảm nhịp điệu tự nhiên của tác phẩm.

Một độc giả chia sẻ rằng, trước khi đọc sách, họ chỉ biết đến nghề giám định pháp y qua những bộ phim truyền hình . Nhưng qua tác phẩm của Ueno, hình ảnh của người bác sĩ pháp y trở nên rõ nét và gần gũi hơn bao giờ hết – không chỉ là một chuyên gia y học, mà còn là người đứng ở ngã ba giữa pháp luật, nhân đạo và khoa học. Có lẽ vì thế, những câu chuyện như về vụ án hai người tự tử trong cùng một phòng nhưng thời gian phân hủy khác nhau do ánh nắng, hay các vụ án tưởng là tự sát nhưng lại bị bóc trần qua vết thương và độc chất trong máu, trở thành những minh chứng sống động cho vai trò thiết yếu của pháp y.

Một điểm thú vị khác là tuy nội dung đôi lúc mang màu sắc cũ kỹ – nhất là khi các phương pháp giám định hiện nay đã vượt xa thời của tác giả – nhưng phong cách kể chuyện và nhân sinh quan vẫn giữ được giá trị. Một người đọc đã cảm thán rằng, dù DNA ngày nay có thể dễ dàng xác minh thân phận, nhưng tinh thần “bảo vệ quyền con người kể cả khi họ đã chết” mà tác giả theo đuổi vẫn là điều khiến họ cảm động và kính trọng.

Dưới lớp vỏ tưởng chừng khô khan, “Tử Thi Kể Chuyện” là một tác phẩm chất chứa cảm xúc và suy tư. Nó khiến người đọc phải dừng lại nhiều lần để ngẫm nghĩ: liệu cái chết chỉ là dấu chấm hết, hay còn là một thông điệp lặng thầm gửi đến người sống? Tác phẩm không chỉ giúp độc giả hiểu hơn về một ngành nghề ít được nhắc tới, mà còn đặt ra câu hỏi lớn về giá trị của sự thật, của nhân đạo, và của chính sự tồn tại con người. Không quá khi nói rằng, đây là một quyển sách có thể thay đổi cái nhìn của bạn về cái chết – và về cả cuộc sống.